Bài giảng Tiếng Việt 5 (Tập làm văn) Kết nối tri thức - Bài: Tìm hiểu cách viết bài văn tả phong cảnh (tiếp theo) - Trần Thị Thơm

 www.9slide.vn www.9slide.vn
 KHỞI ĐỘNG:
Nêu lại cách tả phong cảnh thành 
 phố Đà Lạt đã học ở tiết trước www.9slide.vn www.9slide.vn www.9slide.vn
 1. Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
 Bốn mùa trong ánh nước
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ 
trong xanh gợn sóng.
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. 
Nhưng dông gió đến đâu thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi bóng những áng mây 
nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm 
phố phường Hà Nội, nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như khăn voan. Hồ hiện ra vẻ 
cổ kính với những cành khô lá vàng in bóng xuống mặt nước lặng thinh.
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới 
và hoa rực rỡ. Trong mưa bay, người người đi trảy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng mời chào của người bán hàng 
rong cất lên như chim hót mùa xuân.
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng 
sâu. Ánh nắng mùa thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những cây liễu bên hồ xanh mướt, lá 
bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, hàng rễ rủ 
như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ 
bay bổng.
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi 
hóng mát, nghỉ ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên trái đất này.
 (Theo Lê Phương Liên) www.9slide.vn
 GIẢI NGHĨA TỪ KHÓ
Thing (danh từ)
 Trầm mặc (tính từ)
 không trung, nơi 
 Có dáng vẻ đang tập 
 hoàn toàn vắng trung suy tư, ngẫm 
 lặng. nghĩ điều gì. www.9slide.vn
 Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
 Bốn mùa trong ánh nước
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ 
trong xanh gợn sóng.
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. 
Nhưng dông gió đến đâu thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi bóng những áng mây 
nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm 
phố phường Hà Nội, nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như khăn voan. Hồ hiện ra vẻ 
cổ kính với những cành khô lá vàng in bóng xuống mặt nước lặng thinh.
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới 
và hoa rực rỡ. Trong mưa bay, người người đi trẩy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng mời chào của người bán hàng 
rong cất lên như chim hót mùa xuân.
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng 
sâu. Ánh nắng mùa thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những cây liễu bên hồ xanh mướt, lá 
bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, hàng rễ rủ 
như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ 
bay bổng.
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi 
hóng mát, nghỉ ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên trái đất này.
 (Theo Lê Phương Liên) www.9slide.vn
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp 
lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng. a. Bài văn trên tả 
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như 
bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu phong cảnh ở đâu?
thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi 
bóng những áng mây nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng 
cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, 
nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như 
khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in 
bóng xuống mặt nước lặng thinh. Bài văn miêu tả phong 
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang 
điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. cảnh hồ Hoàn Kiếm
Trong mưa bay, người người đi trảy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng 
mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân.
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội 
dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa 
thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những 
cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. 
Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, 
hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có 
nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay 
bổng.
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, 
từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ 
ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên 
trái đất này. www.9slide.vn
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp b. Tìm phần mở bài, thần bài, 
lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng.
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như kết bài của bài văn và nêu ý 
bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu 
thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi chính của từng phần.
bóng những áng mây nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng 
cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, Ü Mở bài: Giới thiệu tên cảnh vật (hồ Hoàn 
nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như Kiếm) và nhận xét bao quát về cảnh vật 
khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in (cảnh đẹp, quen thuộc với nhiều người).
bóng xuống mặt nước lặng thinh.
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang 
điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. Ü Thân bài: Miêu tả đặc điểm của phong 
Trong mưa bay, người người đi trảy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng 
mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân. cảnh trong những thời gian khác nhau.
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội 
dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa 
thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những Ü Kết bài: Khẳng định phong cảnh hồ Hoàn 
cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Kiếm đã in sâu trong tâm trí của nhiều 
Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, người.
hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có 
nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay 
bổng.
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, 
từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ 
ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên 
trái đất này. www.9slide.vn
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp 
lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng. c. Trong phần thân bài, cảnh hồ 
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như Hoàn Kiếm được tả vào những 
bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu 
thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi thời gian nào? Những từ ngữ 
bóng những áng mây nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng nào giúp em nhận ra trình tự đó?
cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, 
nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như 
khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in Mùa hè, những cơn mưa rào, 
bóng xuống mặt nước lặng thinh. Mùa hè
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang dông gió
điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. 
Trong mưa bay, người người đi trẩy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng Mùa đông, cái lạnh bao trùm, 
mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân. Mùa đông
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội màn sương
dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa 
thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những Dịp Tết Nguyên đán, mưa bay, 
cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Mùa xuân
Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, trẩy hội, chim hót mùa xuân
hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có 
nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay 
 Mùa thu, mùa thu Hà Nội, ánh 
bổng. Mùa thu
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, nắng mùa thu
từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ 
ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên 
trái đất này. www.9slide.vn
 Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp d. Theo trình tự miêu tả trong 
lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng.
 Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như bài, người đọc cảm nhận được 
bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu 
thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi đặc điểm gì của cảnh hồ Hoàn 
bóng những áng mây nổi rồi lại tan.
 Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng Kiếm?
cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, 
nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như 
khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in 
bóng xuống mặt nước lặng thinh. Tả phong cảnh theo mùa, tác giả đã giúp 
 Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang 
điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. người đọc cảm nhận được nhiều vẻ đẹp, 
Trong mưa bay, người người đi trảy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng nhiều đặc điểm của hồ Hoàn Kiếm (theo 
mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân.
 Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội hành trình cả năm). Theo tác giả, cảnh 
dường như không có gió lớn, dù để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa hồ Hoàn Kiếm đẹp nhất vào mùa thu 
thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những 
cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. nên nhà văn đã tả đặc điểm hồ Hoàn 
Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, 
hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có Kiếm vào mùa thu sau cùng.
nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay 
bổng.
 Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, 
từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ 
ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên 
trái đất này. www.9slide.vn
 2. Em học được những gì về cách miêu tả phong 
 cảnh từ bài văn trên?
 Sử dụng nhiều giác quan để Sử dụng nhiều hình ảnh so 
quan sát, cảm nhận cảnh vật. sánh để làm nổi bật đặc 
 điểm từng cảnh vật.
 Cảm nhận vẻ đẹp của cảnh 
 vật bằng mắt nhìn, tai nghe www.9slide.vn
Cách tả cảnh vật ở bài Đà Lạt và bài Bốn 
 mùa trong ánh nước có gì khác nhau? www.9slide.vn
3. So sánh trình tự miêu tả của bài Bốn mùa 
 trong ánh nước với bài Đà Lạt.
 Bài Đà Lạt: Tả theo trình tự không gian, tả 
 từng bộ phận/ từng vẻ đẹp của phong cảnh.
 Bài Bốn mùa trong ánh nước: tả theo trình tự thời 
 gian 4 mùa, mỗi mùa hiện ra trong trí nhớ/ kí ức. 
 Mùa yêu thích nhất được nhắc đến sau cùng. www.9slide.vn
 Ngoài cách tả lần lượt từng phần, từng 
vẻ đẹp của phong cảnh, có thể tả phong 
cảnh theo trình tự thời gian (theo các mùa 
trong năm, theo các buổi trong ngày, theo 
sự đổi thay của cảnh qua năm tháng,...) 
hoặc phối hợp cả hai cách để miêu tả. www.9slide.vn
 Nhắc lại những điều 
 cần nhớ khi viết bài 
 văn tả cảnh? www.9slide.vn