Giáo án Lịch sử lớp 5 - Tiết 2: Nguyễn Trường Tộ mong muốn canh tân đất nước

LỊCH SỬ:
Tiết 2: NGUYỄN TRƯỜNG TỘ MONG MUỐN CANH TÂN ĐẤT NƯỚC
I. MỤC TIÊU
Sau bài học HS nắm được :
*Những đề nghị chính về cải cách của Nguyễn Trường Tộ với mong muốn làm cho đất nước giàu mạnh.
*Suy nghĩ và đánh giá cao của nhân dân ta về những đề nghị canh tân và lòng yêu nước của ông.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
- Chân dung Nguyễn Trường Tộ; phiếu học tập cho HS.
- HS tìm hiểu về Nguyễn Trường Tộ.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
1. KIỂM TRA BÀI CŨ: Bình Tây Đại nguyên soái Trương Định
- GV gọi 3 HS lên bảng và yêu cầu trả lời các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS.
2. BÀI MỚI:
Giới thiệu bài mới:
- GV giới thiệu bài mới: trước sự xâm lược của thực dân Pháp, một số nhà nho yêu nước chủ trương canh tân đất nước để đủ sức tự lực, tự cường. Với mong muốn đó, Nguyễn Trường Tộ đã gửi lên vua Tự Đức nhiều bản điều trần mong muốn sự phồn thịnh của đất nước. Nội dung các bản điều trần đó thế nào? Nhà vua và triều đình có thái độ như thế nào?
Hoạt động 1:Làm việc nhóm.
Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu về Nguyễn Trường Tộ
Cách tiến hành:
- 3 HS lên bảng và lần lượt trả lời các câu hỏi sau:
+HSTB: Em hãy nêu những băn khoăn, suy nghĩ của Trương Định khi nhận được lệnh vua.
+HSK: Em hãy cho biết tình cảm của nhân dân đối với Trương định.
+ HSG :Phát biểu cảm nghĩ của em về Trương định.
-HS lắng nghe
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm để chia sẻ các thông tin đã tìm hiểu được về Nguyễn Trường Tộ theo hướng dẫn:
+ Các bạn trong nhóm đưa ra các thông tin, bài viết về Nguyễn Trường Tộ mà mình sưu tầm được.
+ Cả nhóm chọn lọc thông tin và ghi vào phiếu:
Năm sinh, năm mất của Nguyễn Trường Tộ.
Quê quán của ông.
Trong cuộc đời của mình ông đã đi đâu và tìm hiểu được những gì?
Ông đã có suy nghĩ gì để cứu nước nhà khỏi tình trạng lúc bấy giờ.
- GV cho học sinh các nhóm báo cáo kết quả làm việc.
- GV nhận xét kết quả làm việc của HS.
- GV ghi một số nét về tiểu sử của Nguyễn Trường Tộ: Ông sinh năm 1830, mất năm 1871. Ông xuất thân trong một gia đình Công giáo, ở làng Bùi chu, huyện Hưng nguyên, tỉnhNghệ an. Từ bé ông đã nổi tiếng thông minh, học giỏi được dân trong vùng gọi là Trạng Tộ. Năm 1860 ông được sang Pháp, ở đó ông đã quan sát, tìm hiểu sự văn minh, giàu có của nước Pháp. Ông suy nghĩ rằng phải thực hiện canh tân đất nước thì nước ta mới thoát khỏi đói ngheo và trử thành nước mạnh.
- HS chia thành các nhóm, mỗi nhóm 6-8 HS, hoạt động theo hướng dẫn của GV.
- Đại diện nhóm lên bảng trình bày, các nhóm khác theo dõi, bổ sung ý kiến.
Hoat động 2:Làm việc nhóm.
Mục tiêu: giúp HS biết tình hình của đất nước ta trước sự xâm lược của thực dân Pháp.
Cách tiến hành:
- GV tổ chức cho HS tiếp tục hoạt động theo nhóm, cùng trao đổi để trả lời các câu hỏi sau:
 + Theo em tại sao thực dân Pháp có thể dễ dàng xâm lược nước ta? Điều đó cho thấy tình hình của đất nước ta lúc đó như thế nào?
- GV cho HS báo cáo kết quả trước lớp.
- GV hỏi: theo em tình hình đất nước như trên đã đặt ra yêu cầu gì để khỏi bị lạc hậu?
- GV kết luận: nữa cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ chúng, trong khi nước ta cũng rất nghèo nàn lạc hậu. Yêu cầu tất yếu đối với hoàn cảnh nước ta lúc bấy giờ là phải thực hiện đổi mới đất nước. Hiểu được điều đó, Nguyễn Trường Tộ đã gửi bản điều trần lên vua Tự Đức đề nghị canh tân đất nước. 
- HS hoạt động nhóm. HS có thể nêu:
+ Thực dân Pháp dễ dàng xâm lược nước ta vì:
Triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ thực dân Pháp.
Kinh tế đất nước nghèo nàn, lạc hậu.
Đất nước không đủ sức để tự lập, tự cường 
- Đại diện nhóm HS phát biểu ý kiến trước lớp, HS các nhóm khác bổ sung.
- HS trao đổi, nêu ý kiến: nước ta cần phải đổi mới để đủ sức tự lập, tự cường.
- HS lắng nghe.
Hoạt động 3:Làm việc theo cá nhân.
Mục tiêu: giúp HS hiểu biết về những đề nghị canh tân đát nước của Nguyễn Trường Tộ.
Cách tiến hành:
- GV yêu cầu HS làm việc với SGK và trả lời những câu hỏi sau:
 + Nguyễn Trường Tộ đã đưa ra những đề nghị gì để canh tân đất nước?
- HS đọc SGK và trả lời:
+ Nguyễn Trường Tộ đề nghị:
 Mở rộng quan hệ ngoại giao, buôn bán với nhiều nước 
 Thuê chuyên gia nước ngoài giúp ta phát triển kinh tế
 Xây dựng quân đội hùng mạnh
 Mở trường dạy cách sử dụng máy móc, đóng tàu, đúc súng
 + Nhà vua và triều đình nhà Nguyễn có thái độ như thế nào với những đề nghị của Nguyễn Trường Tộ? Vì sao?
- GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả làm việc trước lớp: GV nêu từng câu hỏi cho HS trả lời.
- GV hỏi thêm: Vì sao vua quan nhà Nguyễn phản đối đề nghị canh tân của Nguyễn Trường Tộ?
- GV yêu cầu HS lấy những ví dụ chứng minh về sự lạc hậu của vua quan nhà Nguyễn.
GV kết luận: với mong muốn canh tân đất nước, Nguyễn Trường Tộ đã gửi đến nhà vua nhiều bản điều trần đề nghị cải cách. Tuy nhiên, những nội dung tiến bộ đó không được vua và triều đình chấp nhận vì sự bảo thủ và lạc hậu. Chính điều đó góp phần làm cho nước ta thêm suy yếu, chịu sự đô hộ của thực dân Pháp 
+ Triều đình Nguyễn không cần thực hiện các đề nghị của Nguyễn Trường Tộ. Vua Tự Đức bảo thủ cho rằng những phương pháp cũ đủ để điều khiển quốc gia rồi. 
- 2 HS lần lượt nêu ý kiến, cả lớp nhận xét, bổ sung ý kiến.
- HSKG nêu ý kiến:
 + vua quan nhà Nguyễn không hiểu biết gì về tình hình các nước trên thế giới,và không muốn có những thay dổi trong nước
- 2 HS nêu ví dụ:
 + Vua quan nhà Nguyễn không tin đèn treo ngược, không có dầu(đèn điện) mà vẫn sáng.
 + Vua quan nhà Nguyễn cho rằng chuyện xe đạp 2 bánh chuyển động rất nhanh mà không bị đổ là chuyện bịa.
2. Củng cố –dặn dò:
- GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS trả lời
-HS trả lời 
GV nhận xét tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài cũ và sưu tầm, chuẩn bị bài mới. 
Rút kinh nghiệm: