Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 111: Lòng yêu nước

Tuần : 28
Tiết: 111
 Ngày soạn : 23/03/2006 
 Ngày dạy : 29/03/2006 
 LÒNG YÊU NƯỚC 
I. YÊU CẦU : Giúp HS:
 - Hiểu được tư tưởng cơ bản của bài văn: lòng yêu nước bắt nguồn từ lòng yêu những gì gần gũi, thân thuộc của quê hương.
 - Nắm được nét đặc sắc của bài văn tuỳ bút- chính luận này: kết hợp chính luận và trữ tình; tư tưởng của bài thể hiện đầy sức thuyết phục không phải chỉ bằng lí lẽ mà còn bằng sự hiểu biết phong phú, tình cảm thắm thiết của tác giả đối với Tổ quốc Xô viết.
II. CHUẨN BỊ :
 - GV : Soạn giáo án, tham khảo tài liệu SGK, SGV, sách tự học.
- HS : Soạn bài ở nhà theo gợi ý SGK.
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG :
Nội dung hoạt động
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
+ Hoạt động 1 : Khởi động ( 5 phút)
 - Ổn định lớp.
 - Kiểm tra bài cũ.
 - Giới thiệu bài mới.
- Ổn định nề nếp – kiểm tra sỉ số.
Hỏi : Nêu những phẩm chất của cây tre? Tre gắn bó với con người như thế nào?
- GV giới thiệu bài mới.
- Báo cáo sỉ số.
- HS trả lời cá nhân. 
- Nghe, ghi tựa bài.
+ Hoạt động 2: Tìm hiểu chung – Phân tích văn bản.(30 phút)
 I. Tìm hiểu chung: 
 a. Tác giả: I-li-a Ê-ren-bua (1891 - 1962) là nhà văn nổi tiếng, nhà báo lỗi lạc của Liên Xô.
 b. Tác phẩm: 
 Bài văn “Lòng yêu nước” được trích từ bài báo “Thử lửa” của nhà văn I-li-a Ê-ren-bua vào cuối tháng 6 năm 1942 – thời kỳ Liên Xô chống phát xít Đức xâm lược (1941-1945).
c. Đại ý: 
 Bài văn lí giải ngọn nguồn của lòng yêu nước.
II. Phân tích :
 1. Ngọn nguồn của lòng yêu nước :
 - Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất.
- Vẻ đẹp của quê hương :
 + Người vùng Bắc nghĩ đến cánh rừng bên sông Vi – na.
 + Miền Xu – cô – nô thân cây mọc là là mặt nước, đêm trăng sáng hồng, 
 + Người xứ U – crai – na nhớ bóng thuỳ dương tư lự, cái bằng lặng của trưa hè, 
-> Tình cảm yêu mến, tự hào về quê hương.
- “ Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu tổ quốc ”
-> Khái quát một chân lí sâu sắc về lòng yêu nước
2. Sức mạnh của lòng yêu nước :
- Thể hiện trong thử thách chiến tranh.
- Trong nguy cơ mất nước.
- Gọi HS đọc chú thích dấu sao. 
Hỏi : Em hiểu gì về tác giả ?
Hỏi : Hãy nêu xuất xứ của bài văn “Lòng yêu nước” ?
- GV ghi -> giảng về hoàn cảnh xã hội Nga bấy giờ. 
- Hướng dẫn đọc -> GV đọc mẫu một đoạn gọi HS đọc -> nhận xét.
- Tìm hiểu chú thích SGK.
Hỏi : Em hãy tìm đại ý của bài văn ?
- HS trả lời -> GV chốt lại : Bài văn lí giải ngọn nguồn của lòng yêu nước. Lòng yêu nước bắt nguồn từ tình yêu những gì thân thuộc, gần gũi; tình yêu gia đình, làng xóm, miền quê. Lòng yêu nước được thể hiện và thử thách trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm và bảo vệ Tổ quốc.
- Chuyển ý -> Phân tích.
- HS đọc từ đầu -> “lòng yêu Tổ quốc”
Hỏi: Mở đầu văn bản tác giả khái quát về lòng yêu nước qua câu văn nào ?
Hỏi: Theo em, tại sao lòng yêu nước lại bắt đầu là lòng yêu những vật tầm thường đó ?
- GV: Đó là biểu hiện sự sống đất nước được con người tạo ra, chúng đem lại niềm vui, hạnh phúc cho con người.
Hỏi : Hoàn cảnh nào khiến cho người dân Xô viết cảm nhận được sâu sắc vẻ đẹp quê hương ?
Hỏi Hãy tìm chi tiết miêu tả vẻ đẹp riêng của từng vùng miền trên đất nước Xô viết?
Hỏi : Nêu những nhận xét về cách chọn lọc và miêu tả những vẻ đep đó ?
- GV : Mỗi hình ảnh tuy chỉ là gợi tả qua nỗi nhớ nhưng vẫn làm nổi rõ vẻ đẹp riêng và tất cả đều thắm đượm tình cảm yêu mến, tự hào của con người. .
- GV cho HS nêu những nét đẹp riêng đáng nhớ nhất của quê hương mình hay nơi đang sinh sống.
- Cho HS phát hiện câu kết đoạn.
Hỏi : Theo em, câu kết đoạn có gì đặc sắc ?
Hỏi : Hãy nêu nhận xét của em về trình tự lập luận trong đoạn văn trên ?
- HS đọc phần cuối : Có thể nào 
Hỏi : Tác giả cảm nhận được sức mạnh của lòng yêu nước trong hoàn cảnh nào ?
Hỏi : Tại sao khi kẻ thù giơ tay khả ố động đến Tổ quốc chúng ta thì ta mới hiểu lòng yêu nước của mình lớn đến dường nào ?
- GV liên hệ hai cuộc kháng chiến của dân tộc Việt Nam. 
Hỏi : Vậy, đối với bản thân em, yêu nước được thể hiện qua hành động nào?
 - GV nhận xét. Chốt lại ý.
- Đọc .
- HS dựa vào phần chú thích -> trả lời.
- Nghe.
- Đọc văn bản.
- HS tìm hiểu chú thích SGK.
- HS trả lời cá nhân. 
- HS trả lời cá nhân: Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất.
- HS trả lời cá nhân. 
- Nghe.
- Trả lời cá nhân.
- HS tìm trong SGK.
- HS nêu nhận xét.
- Nghe.
- HS nêu những nét đẹp riêng ở quê mình.
- Nêu một chân lí sâu sắc về lòng yêu nước.
- Nêu nhận định về lòng yêu nước -> nói đến tình yêu quê hương trong một hoàn cảnh cụ thể -> khái quát một qui luật, chân lí . 
- HS trả lời cá nhân: trong chiến tranh.
- HS trả lời cá nhân. 
- HS trả lời cá nhân. 
- Nghe.
+ Hoạt động 3: Hướng dẫn thực hiện ghi nhớ. (5 phút)
III.Tổng kết:
Ghi nhớ SGK/ 109. 
- GV yêu cầu HS khái quát nội dung, nghệ thuật của bài -> Ghi nhớ.
- Trả lời theo ghi nhớ.
- Đọc.
+ Hoạt động 4: Củng cố – Dặn dò. (5 phút) 
 - Củng cố:
- Dặn dò:
Hỏi : Nếu cần nói đến vẻ đẹp tiêu biểu về quê hương mình (hoặc địa phương em đang ở) thì em sẽ nói những gì ?
- Gọi HS đọc thêm.
- Hướng dẫn HS:
 + Học bài.
 + Chuẩn bị : Câu trần thuật đơn có từ là.
- HS trả lời cá nhân. .
- Đọc.
- Thực hiện theo yêu cầu của GV.