Giáo án Tập làm văn Lớp 5 - Cảm thụ văn học - Trịnh Xuân Bốn

Cảm thụ văn học lớp 5
I. Thế nào là cảm thụ văn học?
 Cảm thụ văn học là sự cảm nhận những giá trị nổi bật, những điều sâu sắc, tế nhị và đẹp đẽ của văn học thể hiện trong tác phẩm (cuốn truyện, bài văn, bài thơ...) hay một bộ phận của tác phẩm (đoạn văn , đoạn thơ...thậm chí một từ ngữ có giá trị trong câu văn, câu thơ)
Như vậy, cảm thụ văn học có nghĩa là khi đọc (nghe) một câu chuyện, một bài thơ... ta không những hiểu mà còn phải xúc cảm, tưởng tượng và thật sự gần gũi, “nhập thân” với những gì đã đọc...
 Để có được năng lực cảm thụ văn học sâu sắc và tinh tế, cần có sư say mê, hứng thú khi tiếp xúc với thơ văn; chịu khó tích lũy vốn hiểu biết về thực tế cuộc sống và văn học; nắm vững kiến thức cơ bản về tiếng Việt phục vụ cho cảm thụ văn học.
II. Cách viết một đoạn bài cảm thụ văn học:
Đọc kỹ đề bài, nắm chắc yêu cầu của bài tập (phải trả lời được điều gì? Cần nêu bật được ý gì?...)
Đọc và tìm hiểu về câu thơ (câu văn ) hay đoạn trích được nêu trong bài (Dựa vào yêu cầu cụ thê của bài tập để tìm hiểu, ví dụ: cách dùng từ đặt câu; cách dùng hình ảnh, chi tiết; cách sử dụng biện pháp nghệ thuật quen thuộc như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ...đã giúp em cảm nhận được nội dung, ý nghĩa gì đẹp đẽ, sâu sắc).
Viết đoạn văn về cảm thụ văn học (khoảng 5-7 dòng) hướng vào yêu cầu của đề bài. (Đoạn văn có thể bắt đầu bằng một câu “mở đoạn” để dẫn dắt người đọc hoặc trả lời thẳng vào câu hỏi chính; tiếp đó, cầnnêu rõ các ý theo yêu cầu của đề bài; cuối cùng, có htể “kết đoạn” bằng một câu ngắn gọn để “gói” lại nội dung cảm thụ) 
 Nắm vững yêu cầu về cảm thụ văn học ở tiẻu học, kiên trì tập luyện từng bước (từ dễ đến khó), nhất định học sinh sẽ viết được những đoạn văn hay về cảm thụ văn học, sẽ có được năng lực cảm thụ văn học tốt để phát hiện biết bao điều đáng quý trong văn học và cuộc sống của chúng ta.
một số đoạn văn cảm thụ hoàn chỉnh:
Đề 1: Trong bài Dừa ơi! (Tiếng Việt5 , tập một), nhà thơ Lê Anh Xuân có viết:
	“Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút
	Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng
	 Rễ dừa cắm sâu vào lòng đât,
 	 Như dân làng bám chặt quê hương.”
 Em hãy cho biết: hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ trênnói lên những điều gì đẹp đẽ về người dân miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ?
BàI LàM:
 Trong khổ thơ trên (trích trong bài Dừa ơi) của nhà thơ Lê Anh Xuân, ta thấy tác giả như muốn thông qua hình tượng cây dừa để ca ngợi phẩm chất kiên cường, anh dũng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu của người dân miền Nam. Đồng thời tác giả cũng muốn nói lên phẩm chất trong sáng, thủy chung, dịu dàng, đẹp đẽ trong cuộc sống và ý chí kiên cường bám trụ, gắn bó chặt chẽ với mảnh đất quê hương mình của người dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
 Đề 2: Tả cảnh đẹp Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết:
 “Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái, trắng long lanh một cơn mưa tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn màu đen nhung hiếm quý.”
	 (Đường đi Sa Pa- Tiếng Việt 4, tập một, 1995)
 Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ở đoạn văn trên? Nêu tác dụng của cách dùng từ, đặt câu đó.
BàI LàM:
 Có lẽ chưa có tác giả nào tả cảnh Sa Pa lại đẹp đẽ, tinh tế và sống động như nhà văn Nguyễn Phan Hách. Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh, để làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của cảnh sắc thiên nhiên và thời tiết ở Sa Pa. Đồng thời điệp từ “thoắt cái” tạo cho chúng ta cái cảm xúc đột ngột, ngỡ ngàng trước sự thay đổi nhanh chóng của thời tiết ở Sa Pa. Sự thay đổi nhanh chóng đến mức bất ngờ ấy khiến người đọc như lạc vàc một tiên cảnh vậy.
Đề 3: Trong bài Bóc lịch (Tiếng Việt 2, tập hai., 1995) nhà thơ Bế Kiến Quốc có viết:
“Ngày hôm qua ở lại
Trong vở hồng của con
Con học hành chăm chỉ
Là ngày qua vẫn còn...”
 Nhà thơ muốn nói với em điều gì qua đoạn thơ trên?
BàI LàM:
 Trong đoạn thơ trên, nhà thơ Bế Kiến Quốc như muốn nói với chúng ta rằng: Ta học hành chăm chỉ thì trong cuốn vở hồng đẹp đẽ của chúng ta sẽ được ghi lại những điểm mười do chính những kiến thức mà ngày đêm ta miệt mài học tập. Bởi vậy có thể nói: Ngày hôm qua tuy đã qua đi nhưng sẽ được nhắc đến khi ta có những kiến thức, có những thành quả mà “ngày hôm qua” ta đã tích lũy được.
 Đề 4:	 BóNG MÂY
Hôm nay trời nắng như nung
Mẹ em đi cấy phơi lưng cả ngày
Ước gì em hóa đám mây
Em che cho mẹ suốt ngày bóng râm
	(Thanh Hào)
 Đọc bài thơ trên, em thấy có những nét gì đẹp về tình cảm của người con đối với mẹ?
BàI LàM:
 Đọc bài thơ trên, ta thấy tình cảm của người con đối với mẹ mình thật đẹp đẽ và thật đáng quý trọng.Tình cảm đó được thể hiện qua sự cảm thông với những việc làm vất vả của mẹ như phơi lưng đi cấy dưới cái nóng như nung và sự ước mong được góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: Hóa thành đám mây để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó là một tình thương vừa sâu sắc, vừa cụ thể và thiết thực của người con đối với mẹ. 
 Đề 5: Trong bài Vàm Cỏ Đông (Tiếng Việt 3, tập một), nhà thơ Hoài Vũ có viết:
	“Đây con sông như dòng sữa mẹ
	 Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
	 Và ăm ắp như lòng người mẹ 
	 Chở tình thương trang trải đêm ngày.”
 Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận được vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hương như thế nào? 
BàI LàM:
 Nếu như ai cũng có một dòng sông thì chắc sẽ chạnh lòng thương nhớ khi đọc bài thơ “Vàm Cỏ Đông” của nhà thơ Hoài Vũ. Bởi dòng sông quê hương không những là nơi nô đùa, ngụp lặn của con trẻ mà còn đưa nước về tắm mát cho ruộng lúa, nương khoai, cho những khu vườn bạt ngàn cây trái như chính dòng sữa ngọt ngào của mẹ nuôi dưỡng các con từ thửa lọt lòng. Không những thế mà dòng nước ăm ắp như tấm lòng người mẹ tràn đầy yêu thương, sẵn sàng chia sẻ tấm lòng mình cho những đứa con và cho hết thảy mọi người. 
Đề 6: Trong bài Cô giáo lớp em ( Tiếng Việt 2, tập một), nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh có viết:
	“Cô dạy em tập viết 
	 Gió đưa thoảng hương nhài
	 Nắng ghé vào cửa lớp
	 Xem chúng em học bài”
 Em hãy cho biết: khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy được điều gì đẹp đẽ ở các bạn học sinh?
BàI LàM:
 Trong khổ thơ trên, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật nhân hóa để cho ta thấy được tinh thần học tập rất chăm chỉ của các bạn học sinh. Sự chăm chỉ, miệt mài học tập của các bạn không những làm vui lòng ông bà, cha mẹ mà còn làm cho cảnh vật xung quanh (nắng) cũng muốn ngừng đùa nghịch để ghé vào cửa lớp xem các bạn học bài.
 Đề 7: Trong bài Việt Nam thân yêu (Tiếng Việt 4, tập một), nhà thơ Nguyễn Đình Thi có viết:
“Việt Nam đất nước ta ơi!
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn,
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều”
 Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận được những điều gì về đất nước Việt Nam?
BàI LàM:
 Đất nước Việt Nam ta hiện ra trong khổ thơ trên của nhà thơ Nguyễn Đình Thi thật giàu đẹp và đáng yêu, thật nên thơ và hùng vĩ. Sự giàu đẹp và đáng yêu đó đựoc thể hiện qua những hình ảnh: Biển kúa mênh mông hứa hẹn một sự no đủ, cánh cò bay lả rập rờn thật thanh bình, giản dị và đáng yêu. Sự hùng vĩ và nên thơ được thể hiện qua hình ảnh đỉnh Trường Sơn cao vời vợi sớm chiều mây phủ. Đất nước Việt Nam ta tươi đẹp biết nhường nào!
 Đề 8: Kết thúc bài Tre Việt Nam (Tiếng Việt 5, tập một ), mhà thơ Nguyễn Duy viết:
“Mai sau,
Mai sau,
Mai sau,
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.”
 Em hãy cho biết những câu thơ trên nhằm khẳng định điều gì? Cách diễn đạt của nhà thơ có gì độc đáo, góp phần khẳng định điều đó?
BàI LàM:
 Những câu thơ kết thúc bài “Tre Việt Nam” của nhà thơ Nguyễn Duy nhằm khẳng định một màu xanh vĩnh cửu của tre Việt Nam, sức sống bất diệt của con người Việt Nam, truyền thống cao đẹp của con người Việt Nam. Nhà thơ đã khéo léo thay đổi cách ngắt nhịp, ngắt dòng và điệp ngữ ‘’ mai sau” góp phần gợi cảm xúc về thời gian và không gian như mở ra vô tận tạo bao ý thơ âm vang, bay bổng và đem đến cho người đọc những liên tưởng thật phong phú. Từ “xanh” được nhắc lại 3 lần trong dòng thơ với sự kết hợp khác nhau ( xanh tre/ xanh màu / tre xanh) tạo những nét nghĩa đa dạng, phong phú và khẳng định sự trường tồn của màu sắc, của sức sống dân tộc.
 Đề 9: Trong bài Về thăm nhà Bác (Tiếng Việt 5, tập một ), nhà thơ Nguyễn Đức Mậu viết:
“Ngôi nhà thuở Bác thiếu thời
nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa
Chiếc giường tre quá đơn sơ
Võng gai ru mát những trưa nắng hè.”
 Em hãy cho biết: Đoạn thơ giúp ta cảm nhận được điều gì đẹp đẽ, thân thương?
BàI LàM:
 Đọc đoạn thơ trên, nhà thơ Nguyễn Đức Mậu đã cho chúng ta thấy hình ảnh ngôi nhà của Bác- nơi Bác được sinh ra và đã trải qua những ngày thơ ấu ở quê Bác thật đơn sơ và giản dị như bao nhiêu ngôi nhà khác ở làng quê Việt Nam. Mái tranh nghiêng nghiêng trải bao mùa mưa nắng, chiếc giường tre, chiếc võng gai thật mộc mạc đơn sơ. Sống trongngôi nhà bình dị đó, Bác đã được ấp ủ, che chở, vỗ về bởi tình cảm yêu thương của gia đình (võng gai ru mát những trưa nắng hè) và có lẽ cũng chính nơi đó đã khởi nguồn cho những chí hướng lớn lao, vĩ đại sau này của Bác
 Đề 10: Trong bài thơ Con cò, nhà thơ Chế Lan Viên có viết:
“Con dù lớn vẫn là con của mẹ
	Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”
 Hai dòng thơ trên đã giúp em cảm nhận được ý nghĩa gì đẹp đẽ?
BàI LàM:
 Đọc hai câu thơ trên, nhà thơ Chế Lan Viên cho chúng ta thấy tình yêu thương của mẹ dành cho con thật vĩ đại, thiêng liêng như mạch nước nguồn không bao giờ vơi cạn. Dù con đã lớn khôn, dù đã đi hết cuộc đời, sống trọn cả cuộc đời thì tình thương của mẹ đối với con vẫn còn sống mãi, vẫn dõi theo bên con để lo lắng, để quan tâm, để giúp đỡ, tiếp sức mạnh cho con vươn lên trong cuộc sống. Có thể nói: tình thương của mẹ dành cho con là một tình thương bất tử.
Phần I: Một số đề cảm thụ văn học Lớp 5 và gợi ý làm bài
(Đây chỉ là những ý chính trong nội dung cảm thụ, yêu cầu em phải biết viết những ý chính trên thành một, hai đoạn văn hoàn chỉnh, có câu Mở, câu Kết và phần Thân đoạn rõ ràng và hay, chứ không được chỉ chép y nguyên những gợi ý đó.)
Câu 1: Trong bài Mùa thu mới, nhà thơ Tố Hữu viết:
Yêu biết mấy những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son!
Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trước những vẻ đẹp gì trên đất nước chúng ta?
Gợi ý
Qua khổ thơ tác giả đã bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ của mình trước những ... g quê hương ?
Gợi ý
- Nghệ thuật: Biện pháp so sánh
	+ So sánh dòng sông với dòng sữa (mẹ). Dòng sông tưới nước cho vườn cây xanh tốt mượt mà cũng như dòng sữa mẹ đã nuôi con khôn lớn.
	+ So sánh nước sông với tấm lòng người mẹ. Nước sông đầy ăm ắp như lòng mẹ rộng lớn mênh mông luôn hy sinh tất cả cho các con.
	- Nội dung:
	+ Nói lên tầm quan trọng của dòng sông quê hương.
	+ Nói lên tình cảm gắn bó thân thiết giữa dòng sông quê hương với tác giả.
	Từ đó làm ta thêm yêu quý và gắn bó với dòng sông quê hương
Đề 78: Trong bài Hoàng hụn trờn sụng Hương (Tiếng việt 5, tập một) cú đoạn tả cảnh như sau:
Phớa bờn sụng, xúm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khúi nghi ngỳt cả một vựng tre trỳc. Đõu đú, từ sau khỳc quanh vắng lặng của dũng sồng, tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cỏ cuối cựng truyền đi trờn mặt nước, khiến mặt sụng nghe như rộng hơn
(theo Hoàng Ngọc Phủ Tường)
Em hóy cho biết: Đoạn văn trờn cú những hỡnh ảnh và õm thanh nào cú sức gợi tả sinh động? Gợi tả được điều gỡ?
Gợi ý
-Hỡnh ảnh cú sức gợi tả sinh động: Khúi nghi ngỳt cả một vựng tre trỳc ( khi xúm Cồn Hến nấu cơm chiều)- gợi tả vẻ ấm ỏp, bỡnh yờn của người dõn thụn xúm ven sụng; giỳp người đọc tưởng tượng ra bức tranh thuỷ mặc đơn sơ nhưng cú cả một khụng gian rộng rói ( khúi bay lờn bầu trời, tre trỳc và rộng nước trờn mặt đất).
-Âm thanh cú sức gợi tả sinh động: Tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cỏ cuối cựng truyền đi trờn mặt nước (ở đõu đú sau khỳc quanh vắng lặng của dũng sụng) đường như cú sức õm vang xa rộng trong khung cảnh tĩnh lặng, khiến tỏc giả cú cảm giỏc mặt sụng nghe như rụng hơn, gợi cho người đọc cảm nhận được vẻ thanh bỡnh và nờn thơ của một buổi chiều trờn sụng Hương.
Đề 79: 
“Hiên tây xanh mát bóng râm
Đơn sơ cây ổi cứ ngầm đơm hoa
Quả tơ nấp dưới là già
Để sang thu bỗng oà ra ngọt ngào”
	(Vườn nhà -Tố Hữu)
Nêu nhận xét của em về nghệ thuật miêu tả trong đoạn thơ trên .với cách miêu tả ấy, nhà thơ đã giúp em cảm nhận được hình ảnh cây ổi đẹp như thế nào ?
Gợi ý:
- Nghệ thuật miêu tả (1đ)
	+ Hình ảnh , màu sắc rất dịu nhẹ, khiêm nhường: xanh mát bóng râm, đơn sơ cây ổi, ngầm đơm hoa, quả tơ nấp dưới là già...
	+ Những sự vật (cây ổi) vẫn ẩn chứa 1 sức sống , vẫn phát triển sinh sôi mạnh mẽ: (ngầm đơm hoa, quả tơ nấp dưới là già) chứa đựng hương thơm, vị ngọt.
	- Cảm nhận của em : (1đ)
	Qua sự miêu tả mang tính nghệ thuật của nhà thơ, hình ảnh cây ổi hiện lên rất đẹp trong tâm tưởng người đọc. Cây ổi có sức sống âm thầm nhưng mạnh mẽ , mang lại hoa thơm quả ngọt cho đời.
Đề 80: Trong bài Con Cũ, nhà thơ Chế Lan Viờn cú viết: (4 đ)
	Con dự lớn vẫn là con của mẹ
	Đi hết đời lũng mẹ vẫn theo con
Đồng chớ cảm nhận được điều đẹp đẽ và sõu sắc ở 2 cõu thơ trờn?
Gợi ý
- Tỡnh cảm yờu thương của người mẹ dành cho con thật to lớn và khụng bao giờ vơi cạn. Dự con đó khụn lớn, “dự cú đi hết đời” thỡ tỡnh thương của mẹ đối với con như vẫn cũn sống mói, vẫn theo con để quan tõm, lo lắng, giỳp đỡ con, tiếp thờm cho con sức mạnh. Cú thể núi đú chớnh là tỡnh thương bất tử mà người mẹ dành cho con.
Đề 81: 
Trong bài “Tiếng chim buổi sáng”, nhà thơ Định Hải viết:
	 Tiếng chim lay động lá cành
	 Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng.
	 Tiếng chim vỗ cánh bầy ong
	 Tiếng chim tha nắng rải đồng vàng thơm.
Theo đồng chí, nhà thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả tiếng chim buổi sáng? Biện pháp nghệ thuật đó giúp chúng ta cảm nhận được tiếng chim buổi sáng có ý nghĩa như thế nào?
Gợi ý
	Tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hoá để miêu tả tiếng chim buổi sáng ( chú ý: Các động từ lay, đánh thức gợi cho ta nghĩ đến những hoạt động của con người).( 1 điểm)
Biện pháp nhân hoá giúp ta cảm nhận được tiếng chim buổi sáng có ý nghĩa thật sâu sắc: Tiếng chim không chỉ làm cho sự vật xung quanh trở nên đầy sức sống ( lay động lá cành, đánh thức chồi xanh) mà còn thôi thúc chúng đem lại những lợi ích thiết thực cho mọi người (vỗ cánh bầy ong đi tìm mật cho đời, tha nắng rải đồng vàng thơm- làm nên những hạt lúa vàng nuôi sống con người).)( 1,5 điểm)
Đề 82 Đọc khổ thơ sau:
	" Vườn em có một luống khoai
	 Có hàng chuối mật với hai luống cà
	Em trồng thêm một cây na
	 Lá xanh vẫy gió như là gọi chim"
	 ( Vườn em - Trần Đăng Khoa )
	Dòng thơ cuối của khổ thơ trên có những hình ảnh sinh động nào? Theo em, bằng cách nào nhà thơ đã tạo nên những hình ảnh sinh động ấy? Em hãy ghi lại những cảm nghĩ của mình thông qua một đoạn viết ngắn ( từ 7 đến 8 ) câu văn. 
Gợi ý:
Học sinh chỉ ra được hình ảnh sinh động trong câu thơ cuối (vẫy gió, gọi chim) được nhà thơ tạo nên bằng cách nhân hoá, so sánh (Lá xanh vẫy gió như là gọi chim) bằng một đoạn viết ngắn của mình với cảm xúc được bộc lộ một cách hồn nhiên, chân thực.
	 ( Tuỳ mức độ viết bài của HS mà giám khảo đánh giá cho từ 0 đến 1,5 điểm )
 Đề 83 Trong bài Vờ` thăm nhà Bỏc, nhà thơ Nguyễn Đức Mậu cú viết:
 “ Ngụi nhà Bỏc ở thiếu thời
Nghiờng nghiờng mỏi lợp bao đời nắng mưa
Chiếc giường tre quỏ đơn sơ
Vừng gai ru mỏt những trưa nắng hố.”
	Em hóy cho biết, đoạn thơ giỳp ta cảm nhận được điều gỡ đẹp đẽ và thõn thương?
* Yờu cầu cụ thể:
- Rừ ý cơ bản sau: 
+ Tỏc giả tả về vẻ đẹp mộc mạc, đơn sơ, bỡnh dị của ngụi nhà của Bỏc lỳc thiếu thời cũng như bao ngụi nhà ở làng quờ Việt nam. Thấy được ngụi nhà của Bỏc thật gần gũi, chan hoà với cảnh vật quờ hương. Sống trong ngụi nhà đú, Bỏc Hồ được lớn lờn trong tỡnh yờu thương của gia đình: vừng gai ru mỏt những trưa nắng hố, 
+ Chỉ ra và hiểu rừ ý nghĩa của cỏc yếu tố nghệ thuật cú trong đoạn thơ:
 - Biện phỏp đảo ngữ: “nghiờng nghiờng mỏi lợp”
 - Biện phỏp nhõn hoỏ: “Vừng gai ru mỏt những trưa nắng hố.”.
Đề 84: “  Phượng không phải là một đóa, không phải vài cành, phượng đây là cả một loạt, cả một vùng, cả một góc trời đỏ rực  Người ta quên đóa hoa, chỉ nghĩ đến cây, đến hàng, đến những tán lớn xòe ra, trên đậu khít nhau muôn ngàn con bướm thắm”
	 ( Trích Hoa học trò – Xuân Diệu)
	Để diễn tả số lượng rất lớn của hoa phượng trong đoạn văn trên, tác giả đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào? Hãy nêu cảm xúc của em về hoa phượng.
Gợi ý
Tác giả đã miêu tả hoa phượng với những biện pháp tu từ khéo léo, tài tình. Những điệp từ điệp ngữ có tính chất tăng tiến gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc: Phượng không phải một đóa, không phải vài cành. đỏ rực.
	Tác giả còn sử dụng câu khẳng định nhằm diễn tả phượng nhiều vô kể đến nỗi người ta quên đi đóa hoa mà chỉ nghĩ đến cây, hàng, những tán lớn..
	Yêu cầu học sinh viết được những cảm xúc của mình một cách tự nhiên, chân thực. 
Ví dụ: Nói đến hoa Phượng là nói đến tuổi học trò. Hoa Phượng nở báo hiệu mùa thi đã tới. Hoa phượng nở là kết quat tốt đẹp của chúng em sau bao ngày học tập vất vả. Hoa Phượng nở chúng em sẽ được nghỉ hè với những cuộc chia tay đầy lưu luyến 
Đề 85: Đọc đoạn thơ:
“Ngỗng không chịu học
Khoe biết chữ rồi
Vịt đưa sách ngược
Ngỗng cứ tưởng xuôi
Cứ giả đọc nhẩm
Làm vịt phì cười
Vịt khuyên một hồi:
 - Ngỗng ơi! Học! Học!”
 	 (Phạm Hổ)
Theo em, điều gì đã tạo nên sự hấp dẫn của đoạn thơ? Hãy bộc lộ cảm nghĩ của mình bằng một đoạn văn ngắn từ 7 đến 8 câu.
Học sinh nêu được cảm nhận của mình khi đọc đoạn thơ thông qua hai tín hiệu nội dung và nghệ thuật bằng một đoạn viết ngắn có cấu trúc chặt chẽ, cảm xúc hồn nhiên chân thực, đảm bảo các ý cơ bản sau:
 + Nội dung:
 	Đoạn thơ giới thiệu một buổi học đầy thú vị và vui nhộn của hai bạn Ngỗng và Vịt ( hai con vật đã được nhân hoá ), có ý chê bai anh chàng Ngỗng lười học nhưng hay khoe khoang khoác lác. Đồng thời, qua đoạn thơ , tác giả cũng muốn nhắn nhủ những cô cậu học trò yêu quý của mình không nên lười học để trở thành những học giỏi, những người con ngoan.
+ Nghệ thuật: 
 	Tác giả đã rất thành công trong việc sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá được thể hiện ở các động từ dùng để chỉ hoạt động của người. Nhờ có biện pháp nhân hoá ấy đã làm cho những con vật trở nên sinh động có hồn người, chúng như những người bạn nhí nhảnh, vô tư, ngộ nghĩnh rất đáng yêu và rất gần gũi với tuổi thơ em.
Đề 86: Đọc đoạn thơ sau: 
“Cỏ giấu mầm trong đất
Chờ một ngày đông qua
Lá bàng như giấm lửa
Suốt tháng ngày hanh khô
Búp gạo như thập thò
Ngại ngần nhìn gió bấc
Cánh tay xoan khô khốc
Tạo dáng vào trời đông.”
Đoạn thơ trên tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì mà hay đến thế? Em hãy viết đoạn văn ngắn (từ 6 đến 8 câu) ghi lại cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ đó.
Đề 87: Viết về người mẹ, nhà thơ Trương Nam Hương có những câu thơ sau:
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chấp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay qua”
 (Trích Trong lời mẹ hát)
Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ gì của tác giả? 
Gợi ý: Đoạn thơ bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ về người mẹ. Hình ảnh mái tóc mẹ bạc trắng vì thời gian làm tác giả thấy xúc động đến “nôn nao”. ý đối lập với hai câu thơ “Lưng mẹ cứ còng dần xuống/ Cho con ngày một thêm cao” như muốn bộc lộ suy nghĩ và lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. Mẹ đem đến cho con cả cuộc đời, trong lời hát mẹ chắp cho con đôi cánh để lớn lên con sẽ bay xa. Những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả và người mẹ thật đẹp đẽ biết bao.
Đề 88: Viết về ngườimẹ, nhà thơ TrầnQuốc Minh đã có những hình ảnh so sánh rất hay trong bài thơ Mẹ:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Hãy cho biết : Những hình ảnh so sánh trong đoạn thơ đã giúp em cảm nhận được điều gì đẹp đẽ ở người mẹ kính yêu.
	Gợi ý: Những hình ảnh so sánh: 
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Giúp em cảm nhận được, người mẹ rất thương con, mẹ có thể thức thâu đêm suốt sáng để canh cho con ngủ ngon giấc ; hơn cả những ngôi sao " Thức" soi sáng trong đêm, bởi vì khi trời sáng thì sao cũng không thể thức được nữa.
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Cho ta thấy mẹ còn đem đến ngọn gió mát trong đêm hè, giúp cho con ngủ say ( giấc tròn) ; có thể nóimẹ là người luôn đem đến cho con những điều tót đẹp trong suốt cuộc đời ( ngọn gió của con suốt đời)
Đề 89: Đọc bài thơ: Em thương. 
Em thương làn gió mồ côi.
Không tìm thấy bạn, vào ngồi trong cây.
Em thương sợi nắng đông gầy.
Run run ngã giữa vườn cây cải ngồng.
 Nguyễn Ngọc Kí
Nêu cảm nhận của em về bài thơ trên? Chỉ ra cái hay của bài thơ.