Giáo án Toán lớp 5 - Bài 101: Luyện tập về tính diện tích

TOÁN : BÀI 101
LUYỆN TẬP VỀ TÍNH DIỆN TÍCH 
š&›
A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
 *Giúp học sinh :
Rèn kĩ năng thực hành tính diện tích của các hình đã học như hình chữ nhật , hình vuông ,.. 
B. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC : 
Bảng phụ có vẽ sẵn các hình ở ví dụ ( sách giáo khoa) .
Một số tờ bìa ( khổ Ao) có vẽ sẵn hình vẽ bài tập 2 
C . CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC :
Hoạt động dạy
Hoạt động học
I. Kiểm tra bài cũ :
- Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu hỏi về nội dung bài trước . 
+ Tính số học sinh tham gia môn cầu lông, cờ vua của lớp 5C. trong ví dụ 2
+ Làm bài tập 2 . 
 - Giáo viên nhận xét và cho điểm từng học sinh .
- 2 học sinh lên bảng làm bài , học sinh cả lớp theo dõi để nhận xét .
II . Bài mới :
1. Giới thiệu cách tính .
- Giáo viên vẽ hình vẽ như ở ví dụ trong sách giáo khoa lên bảng ( có thể vẽ sẵn vào bảng phụ ) , nêu yêu cầu : Nêu cách tính diện tích mảnh đất có kích thước như hình vẽ . Chỉ nêu hướng tính chưa cần tính cụ thể .
- Giáo viên nhận xét hướng giải của học sinh , tuyên dương các học sinh đưa ra hướng giải đúng , sau đó yêu cầu học sinh chọn 1 trong 2 cách trên để tính diện tích mảnh đất .
-Giáo viên đặt tên các hình theo cách chia trên .
- Mời 2 học sinh trình bày bài làm trên bảng theo 2 hướng giải khác nhau :
Cách 1 :
- Chia mảnh đất thành hình chữ nhật ABCD và 2 hình chữ nhật bằng nhau MNPQ và EGHK .
Ta có :
Độ dài cạnh AC là :
20 + 40,1+20 = 80,1 (m) 
Diện tích của hình chữ nhật ABCD là 
 20 80,1 = 1602 (m2)
Diện tích của hình chữ nhật MNPQ và EGHK là :
 25 40,1 2= 2005 (m2)
Diện tích của mảnh đất là : 
 1602 + 2005 = 3607 ( m2 )
 Đáp số : 3607 m2 
- Giáo viên yêu cầu học sinh nhận xét bài làm của bạn trên bảng , sau đó nhận xét và cho điểm từng học sinh .
- Thông qua ví dụ trên, giáo viên phát vấn để học sinh tự nêu quy trình tính tính diện tích của một hình phức tạp như sau :
+ Chia hình đã cho thành các hình quen thuộc ( các phần nhỏ ) có thể tính được diện tích . Phải tìm cách chia đơn giản nhất để tính diện tích của ít bộ phận nhất để bài ngắn gọn .
+ Xác định kích thước của cách hình mới được tạo thành .
+ Tính diện tích của từng phần nhỏ, từ đó suy ra diện tích của toàn bộ hình đã cho .
- Học sinh quan sát hình .
- Học sinh thảo luận nhóm 4 hoặc 6 để tìm cách thực hiện yêu cầu . Học sinh trình bày kết quả thảo luận , Chẳng hạn :
+ Cách 1 :Chia mảnh đất thành 3 hình chữ nhật , trrg dó có 2 hình chữ nhật bằng nhau , rồi tính diện tích của từng hình . Sau đó cộng các kết quả lại với nhau được diện tích của mảnh đất .
+ Cách 2 : Chia mảnh đất thành 1 hình chữ nhật và 2 hình vuông .Rồi tính diện tích của từng hình , sau đó cọng kết quả lại với nhau thì được diện tích của mảnh đất .
- 2 học sinh lên bảng làm , học sinh cả lớp làm bài vào vở bài tập 
Cách 2 :
- Chia mảnh đất thành hình chữ nhật NPGH và 2 hình vuông bằng nhau : ABEQ và CDKM
Ta có : 
Độ dài của cạnh PQ là :
 25 + 20 + 25 = 70 (m)
Diện tích hình chữ nhật NPGH là :
 70 40,1 = 2807 (m2)
Diện tích của 2 hình vuông ABEQ và CDKM là :
 20 20 2= 800 (m2)
Diện tích của mảnh đất là : 
 2807 + 800 = 3607 ( m2 )
 Đáp số : 3607 m2 
2. Thực hành .
2.1. Bài 1 : Giáo viên vẽ hình đã cho lên bảng 
- Phát vấn để học sinh nêu hướng giải , chẳng hạn :
- Chia hình đã cho thành 2 hình chữ nhật 
- Kích thước của 2 hình đó là :
* 3,5m và 11,2m ( 3,5+ 4,2 + 3,5=11,2) 
* 4,2m và 6,5m .
- Tính diện tích của 2 hình , từ đó tính được diện tích hình đã cho .
- Yêu cầu học sinh tự làm bài .
- Giáo viên mời học sinh nhận xét bài làm của bạn trên bảng .
- Học sinh quan sát hình, suy nghĩ tìm cách tính :
+ Cách 1  : Chia mảnh đất thành 2 hình chữ nhật , tính diện tích của 2 hình này sau đó tính diện tích mảnh đất .
+ Cách 2 : Chia mảnh đất thành 1 hfvm và 2 hình vuông , tính diện tích của từng phần sau đó tính diện tích của mảnh đất .
- Học sinh thảo luận và thống nhất cách 1 là cách đơn giản và dễ làm .
Bài giải
Chí mảnh đất thành 2 hình chữ nhật ABCD và MNPQ
Ta có 
Độ dài cạnh AB là :
 3,5+ 4,2 + 3,5=11,2(m) 
Diện tích của hình chữ nhật ABCD là :
 11,2 3,5 = 39,2 (m2)
Diện tích của hình chữ nhật MNPQ là :
 6,5 4,2 = 27,3 (m2)
Diện tích của mảnh đất là :
 39,2 + 27,3 = 66,5 (m2)
 Đáp số : 66,5 m2
- Học sinh làm bài vào vở, một học sinh làm trên bảng lớp để tiện sửa chữa - Học sinh nhận xét bạn làm đúng / sai . Nếu sai thì sửa lại cho đúng . 
2.1. Bài 2 : 
- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc đề bài và quan sát hình .
- Chia lớp thành nhóm 6 hoặc 8 học sinh , mỗi nhóm được phát 1 tờ bìa có vẽ sẵn hình bài 2 .
Cách 1 :
- Khu đất đã cho chính là hình chữ nhật bao phủ bên ngoài khoét đi 2 hình chữ chữ nhật nhỏ kích thước 50m và 40,5m ở góc trên bên phải và góc dưới bên trái . 
- Hình chữ nhật bao phủ khu đất có kích thước 100,5 + 40,5 =141m 
 và 30m + 50m = 80m. 
- Diện tích khu đất bằng diện tích hình chữ nhật bao phủ trừ đi diện tích 2 hình chữ nhật nhỏ . 
 + Diện tích hình chữ nhật lớn là :
 141 80 = 11280 (m2).
+ Diện tích 2 hình chữ nhật nhỏ là :
 2 (50 40,5 ) = 4050 (m2).
+ Diện tích mảnh đất là :
 11280 – 4045 = 7230 ( m2 )
 Đáp số : 7230 m2 
 - Các ví dụ và bài tập ở dạng toán trên , giáo viên khuyến khích học sinh tìm cách giải khác, sau đó định hướng học sinh tìm cách giải hợp lí và ngắn gọn . 
- Học sinh đọc đề bài và quan sát hình trong SGK .
- Học sinh thảo luận, vẽ hình và trình bày bài làm vào tờ bìa đó.
- Học sinh có thể trình bày bài làm theo các cách khác nhau :
Cách 2 :
 - Có thể chia tờ bìa thành 3 hình chữ nhật :
+ Hình chữ nhật lớn có kích thước
 ( 50 + 30 = 80 m) 
và (100,5 - 40,5 = 60 m ).
+ Hai hình chữ nhật nhỏ có kích thước  : 30m và 40,5m .
- Diện tích của mảnh đất là tổng diện tích của 3 hình chữ nhật trên .
+ Diện tích hình chữ nhật lớn là :
 80 60 = 4800 (m2).
+ Diện tích 2 hình chữ nhật nhỏ là :
 2 (30 40,5 ) = 2430 (m2).
+ Diện tích mảnh đất là :
 4800 + 2430 = 7230 ( m2 )
 Đáp số : 7230 m2 
Bài 3 
- Giáo viên tổ chức cho học sinh làm bài 3 tương tự như cách tổ chức bài tập 2 .
- Cách chia mảnh đất để tính diện tích ( cách 3 là cách vẽ thêm để tính, đây là cách đơn giản nhất )
III. Củng cố dặn dò .
Giáo viên nhận xét tiết học, dặn học sinh về nhà xe,m lại cách tính diện tích của các hình trong bài và làm các Bài tâp hướng dẫn luyện thêm .
IV. Bài tâp hướng dẫn luyện thêm 
 Biết chu vi của hình tròn là 15,7m. Hãy tính diện tích của hình vuông .