Giáo án Toán lớp 5 - Bài 112: Mét khối

TOÁN : BÀI 112
MÉT KHỐI 
š&›
A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
 Giúp học sinh :
Có biểu tượng về mét khối ; đọc và viết đúng mét khối .
Nhận được mối quan hệ giữa mét khối và xăng-ti-mét khối, đề-xi-mét khối 
Biết đổi đúng các đơn vị đo giữa mét khối, xăng-ti-mét khối ,đề-xi-mét khối.
Biết giải một số bài tập có liên quan đến đơn vị đo mét khối ,xăng-ti-mét khối và đề-xi-mét khối 
B. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC : 
Hình phóng to hình vẽ trong sách giáo khoa .
Bộ đồ dùng dạy Toán 5 .
Bảng phụ kẻ sẵn bảng như phần b- sách giáo khoa ( để trống ).
C . MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU :
Hoạt động dạy
Hoạt động học
I. Kiểm tra bài cũ :
- Gọi học sinh lên bảng yêu cầu làm bài tập luyện thêm của tiết trước . 
- Nhận xét và cho điểm học sinh 
- 2 học sinh lên bảng làm bài, học sinh cả lớp làm vào vở bài tập .
- Học sinh cả lớp theo dõi và nhận xét bài làm của bạn trên bảng 
II . Bài mới :
1. Hình thành biểu tượng về mét khối và mối quan hệ giữa : m3, dm3, cm3.
a/ Giới thiệu đơn vị đo thể tích mét khối 
- Giáo viên phát vấn để học sinh nhắc lại các đơn vị đo thể tích đã biết ( cm3, dm3).
- Giáo viên giới thiệu :
+ Để đo thể tích người ta còn dùng là đơn vị mét khối .
+ Mét khối là thể tích của hình lập phương có cạnh dài 1m .
- Mét khối viết tắt là m3.
b/ Mối quan hệ giữa mét khối ,đề-xi-mét khối ,và xăng-ti-mét khối .
- Giáo viên nên yêu cầu, học sinh quan sát hình vẽ, thảo luận nhóm đôi để rút ra mối quan hệ giữa xăng-ti-mét khối và đề-xi-mét khối :
+ Xếp các hình lập phương có thể tích 1dm3 vào “ đầy kín” hình lập phương có thể tích 1m3 . Trên mô hình là lớp xếp đầu tiên. Hãy quan sát và cho biết lớp này có bao nhiêu hình lập phương 1dm3
 + Xếp được bao nhiêu lớp như thế sẽ 
đầy kín hình lập phương 1 m3 ?
+ Như vậy hình lập phương thể tích 1m3 gồm bao nhiêu hình lập phương có thể tích 1dm3 ?
- Giáo viên nêu : hình lập phương cạnh 1m gồm 10 10 10 = 1000 hình lập phương cạnh 1dm . 
 Ta có : 1dm3 = 1000m3.
- Giáo viên kết luận về mét khối và đề-xi-mét khối ; cách đọc và viết như mối liên quan giữa 2 đơn vị này . Bằng cách gợi mở , giáo viên giúp học sinh tự rút ra nhận xét : Hình lập phương cạnh 1m bao gồm 1000 hình lập phương cạnh 1dm .
- Học sinh nêu mối quan hệ giữa mét khối và đề-xi-mét khối :
 1m3 = 1.000dm3.
- Làm tương tự để học sinh nêu được mối quan hệ giữa mét khối và xăng-ti-mét khối:
 1m3 = 1.000.000cm3.
- Giáo viên hỏi :
+ 1m3 gấp bao nhiêu lần 1dm3 ?
+ 1 dm3 bằng bao nhiêu phần của 1m3 ?
+ 1 dm3 gấp bao nhiêu lần 1cm3 
+ 1 cm3 bằng bao nhiêu phần 1 dm3 ?
+ Vậy, hãy cho biết mỗi đơn vị đo thể tích gấp bao nhiêu lần đơn vị bé hơn nó tiếp liền kề nó ?
+ Mỗi đơn vị đo thể tích bằng bao nhiêu phần đơn vị làm hơn tiếp liền kề nó ?
c/ Nhận xét .
- Giáo viên treo bảng phụ kẻ sẵn như phần b – sách giáo khoa ( hoặc vẽ sẵn trên bảng lớp )như sau ( Chưa viết chữ và số ).
- Học sinh nghe giáo viên giải thích, sau đó đọc và viết kí hiệu mét khối .
- Học sinh quan sát mô hình .
- Lớp đầu tiên có 10 hàng, mỗi hàng có 10 hình , vậy có 10 10 = 100 hình .
+ Xếp được 10 lớp như thế 
( vì 1m = 10 dm ).
+ Hình lập phương thể tích 1m3 gồm 1000 hình lập phương thể tích 1dm3.
- Học sinh nhắc lại : 1m3 = 1000dm3.
- Học sinh nhắc lại :
1m3 = 1.000.000cm3.
- Học sinh trả lời :
+ 1m3 gấp 1000 lần 1dm3 ?
+ 1 dm3 bằng của 1m3 ?
+ 1 dm3 gấp 1000 lần 1cm3 
+ 1 cm3 bằng 1 dm3 ?
+ Vậy, hãy cho biết mỗi đơn vị đo thể tích gấp 1000 lần đơn vị bé hơn nó tiếp liền kề nó ?
+ Mỗi đơn vị đo thể tích bằng đơn vị làm hơn tiếp liền kề nó ?
m3
dm3
cm3
m3
dm3
cm3
1m3
= dm3
1dm3
= . cm3
=. m3
1cm3
= dm3
1m3
= 1000dm3
1dm3
= 1000 cm3
= m3
1cm3
= dm3
- Học sinh tự điền vào các đơn vị đo thể tích đã học vào bảng trên theo đúng thứ tự ( vào dòng trên ) 
- Cho học sinh nêu mối quan hệ giữa mỗi đơn vị đo với đơn vị đo kế tiếp nó rồi điền tiếp vào bảng kẻ sẵn để cuối cùng hoàn thiện bảng đơn vị đo thể tích ( như sách giáo khoa
- 1 học sinh lên bảng điền, học sinh cả lớp theo dõi và nhận xét .
- 2 đến 3 học sinh nêu .
2. Thực hành .
Bài 1 : 
a) Giáo viên viết các số đo thể tích lên bảng cho học sinh đọc .
b) Giáo viên yêu cầu học sinh viết các số đo thể tích theo lời đọc , yêu cầu viết đúng thứ tự mà giáo viên đọc .
- Học sinh đọc miệng cặp đôi để kiểm tra bài nhau.
- Học sinh viết vào vở bài tập .
Bài 2 :
- Giáo viên cho học sinh đọc đề bài . 
- Hỏi : Em hiểu yêu cầu của bài tập như thế nào ? 
- Giáo viên yêu cầu học sinh làm bài . 
- Giáo viên yêu cầu học sinh giải thích cách đổi của một trong 3 trường hợp đổi từ mét khối sang đề-xi-mét khối 
- 1 học sinh đọc đề bài cho cả lớp nghe .
- Đề bài yêu cầu đổi các số đo thể tích sang đơn vị là đề-xi-mét khối 
- Học sinh làm bài vào vở và đổi vở cho nhau để kiểm tra bài nhau .
- 2 học sinh làm bài trên bảng lớp . mỗi học sinh làm 1 phần để giáo viên nhận xét , chữa bài chung cho cả lớp.
Ví dụ : 13,8m3 = . dm3
Ta có 1 m3 = 1000dm3
Mà 13,8 1000 = 13800
Vậy 13,8 m3 = 13800dm3
Bài 3 : 
- Giáo viên mời 1 học sinh đọc đề bài trước lớp .
- Giáo viên vẽ hình như sách giáo khoa- bài 3 lên bảng và hướng dẫn trên hình vẽ để học sinh nhận xét được : Sau khi xếp đầy hộp ta được 2 lớp hộp hình lập phương 1 dm3 .
- Giáo viên yêu cầu học sinh làm bài .
- 1 học sinh đọc đề bài .
- Học sinh nêu được 2 lớp vì:
 2dm : 1dm = 2.
- Học sinh nêu được hướng giải :
+ Tìm số hình lập phương 1 dm3 ở mỗi lớp :
 5 3 – 15 ( hình )
+ Tìm số hình lập phương 1 dm3 xếp đầy hộp :
 15 2 = 30 ( hình ) .
- Học sinh làm bài vào vở, một học sinh làm bài trên bảng lớp để chữa bài . 
- Giáo viên mời 1 học sinh chữa bài của bạn trên bảng lớp .
- Học sinh nhận xét đúng / sai ( nếu sai thì sửa lại cho đúng ) 
III. Củng cố dặn dò 
Giáo viên hỏi lại học sinh về mối quan hệ giữa mét khối với đề-xi-mét khối, xăng-ti-mét khối .
Giáo viên nhận xét tiết học, dặn học sinh về nhà làm các Bài tâp hướng dẫn luyện thêm .
IV. Bài tâp hướng dẫn luyện thêm 
 Điền số thích hợp vào chỗ chấm :
 2m3 =  dm3 42dm3 =  cm3
 3,1m3 =  dm3 1489cm3 =  dm3
 5,42m3 =  dm3 456cm3 =  dm3
 7,009m3 =  dm3 307,4m3 =  dm3