Giáo án Toán lớp 5 - Kì II - Bài 124: Trừ số đo thời gian

TOÁN : BÀI 124
TRỪ SỐ ĐO THỜI GIAN 
šˆ›
A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
 Giúp học sinh :
Biết cách thực hiện phép trừ số đo thời gian .
Vận dụng giải các bài toán đơn giản .
B . HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC 
 I . KIỂM TRA BÀI CŨ 
Giáo viên gọi 2 học sinh lên bảng làm các bài tập hướng dẫn luyện thêm của tiết học trước .
2 học sinh lên bảng làm , cả lớp theo dõi để nhận xét .
Giáo viên chữa bài , nhận xét và cho điểm học sinh .
 II . BÀI MỚI
Giới thiệu bài : 
Giáo viên : Trong tiết học toán trước các em đã thực hiện phép cộng 2 số do thời gian , trong tiết học này chúng ta sẽ thực hiện ngược lại , đó là phép trừ số đo thời gian .
Học sinh nghe và xác định nhiệm vụ của tiết học 
 1. Thực hiện phép trừ số đo đơn vị thời gian :
Ví dụ 1 : 
Giáo viên nêu vấn đề như ví dụ 1 – sách giáo khoa . 
Giáo viên hỏi học sinh :
Ô tô khởi hành từ Huế vào lúc nào ?
Ô tô đến Đà Nẵng vào lúc nào ?
Muốn biết ô tô đi từ Huế đến Đà Nẵng hết bao nhiêu thời gian ta phải làm phép tính như thế nào ?
Học sinh nối tiếp nhau trả lời câu hỏi :
Ô tô khởi hành từ Huế vào lúc 13 giờ 10 phút .
Ô tô đến Đà Nẵng vào lúc 15 giờ 55 phút .
Muốn biết ô tô đi từ Huế đến Đà Nẵng hết bao nhiêu thời gian ta phải làm phép tính trừ : 15 giờ 55 phút – 13 giờ 10 phút = ?
Giáo viên yêu cầu đó là một phép trừ 2 số đo thời gian . Hày dựa vào cách thực hiện phép trừ các số đo thời gian để đặt và thực hiện phép trừ trên .
1 học sinh lên bảng làm bài , cả lớp làm bài vào vở nháp :
 15 giờ 55 phút 
- 13 giờ 10 phút 
 2 giờ 10 phút .
Giáo viên nhận xét bài làm của học sinh trên bảng lớp ,sau đó giảng lại cách thực hiện phép trừ trên cho học sinh .
Giáo viên hỏi : Qua ví dụ trên ,em thấy khi trừ các số đo thời gian có nhiều loại đơn vị ta phải thực hiện như thế nào ?
Học sinh : Khi trừ các số đo thời gian cần thực hiện trừ các số đo theo từng loại đơn vị . 
Ví dụ 2 :
Giáo viên nêu bài toán , như ví dụ 2 ( sách giáo khoa ) . 
Giáo viên hỏi : Để tìm được Bình chạy hết ít hơn Hoà bao nhiêu giây chúng ta phải làm như thế nào ?
Học sinh nêu chúng ta phải thực hiện phép trừ :
 3 phút 20 giây – 2 phút 45 giây 
Gọi 1 học sinh lên bảng đặt tính và tính :
 3 phút 20 giây 
- 2 phút 55 giây . 
 - Học sinh quan sát và nhận xét : 20 giây không trừ được cho 45 giây , vì vậy cần đổi 1 phút ra giây , ta có 3 phút 20 giây = 2 phút 80 giây .
- 1 học sinh lên bảng đặt phép tính :
 2 phút 80 giây 
- 2 phút 55 giây .
 0 phút 35 giây .
- Học sinh tự nêu ( hoặc giáo viên gợi mở để học sinh tự nêu ) nhận xét :
 Khi trừ số đo thời gian cần trừ các số đo theo từng loại đơn vị thời gian 
 Trong trường hợp số đo theo đơn nào đó ở số bị trừ nhỏ hơn số đo tương ứng ở số trừ cần chuyển đổi 1 đơn vị hàng lớn hơn liền kề sang đơn vị nhỏ hơn ,rối thực hiện phép trừ bình thường .
 2 . Thực hành :
Bài 1,2 :
Học sinh làm bài vào vở .
3 học sinh làm trên bảng lớp , mỗi học sinh làm 1 phần để tiện chữa bài .
Giáo viên nêu hướng dẫn học sinh yếu cách đặt tính và tính , chú ý phần đổi đơn vị đo .
 Bài 3 :
Học sinh đọc và tìm hiểu đề bài .
- Giáo viên phát vấn để học sinh nêu phép tính tương ứng để giải bài toán :
Người đó bắt đầu đi từ A vào lúc nào ?
Người đó đến B lúc mấy giờ ?
Giữa đường người đó đã nghỉ bao nhiêu lâu ?
Vậy làm thế nào để tính được thời gian người đó đi từ A đến B không tính thời gian nghỉ ?
- Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi :
Người đó bắt đầu đi từ A vào lúc 6 giờ 45 phút .
Người đó đến B lúc 8 giờ 30 phút .
Giữa đường người đó đã nghỉ 15 phút ?
Ta phải lấy giờ đến B trừ đi giờ khỏi hành từ A và trừ đi thời gian nghỉ sẽ tính được thời gian người đó đi từ A đến B không tính thời gian nghỉ .
Học sinh làm bài vào vở . Một học sinh trình bày trên bảng lớp .
 Bài giải 
 Thời gian người đó đi hết quãng đường AB là :
 8 giờ 30 phút – 6 giờ 45 phút – 15 phút = 1 giờ 30 phút .
 Đáp số : 1 giờ 30 phút .
Giáo viên cho học sinh nhận xét bài làm của bạn trên bảng , sau đó nhận xét ,cho điểm học sinh .
 III. CỦNG CỐ DẶN DÒ
Tuỳ theo thời gian còn lại của tiết học giáo viên tổ chức cho học sinh thi trừ nhanh các số đo thời gian .
Giáo viên nhận xét tiết học , dặn dò học sinh về nhà làm các bài tập hướng dẫn luyện thêm .
 IV. BÀI TẬP HƯỚNG DẪN LUYỆN THÊM 
 Một người thợ may phải may 3 cái áo . Cái áo thứ nhất chị may hết 2 giờ 15 phút . Cái áo thứ 2 may nhanh hơn cái áo thứ nhất 20 phút , cái áo thứ 3 may chậm hơn cái áo thứ hai 15 phút . Hỏi người thợ may cả 3 cái áo hết bao nhiêu lâu ?