1 BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG “Dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật Storytelling ở học sinh cấp Tiểu Học” I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN: Việc đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển tri thức của học sinh tiểu học hết sức quan trọng. Môn Tiếng Anh ở bậc tiểu học cũng như những môn học khác cung cấp những tri thức ban đầu và những nhận thức về việc sử dụng ngôn ngữ nước ngoài . Trong tình hình hiện nay, đất nước trên con đường đổi mới, chính sách mở cửa quan hệ với các nước trên thế giới đang tăng đáng kể. Sự giao tiếp rộng rãi với các nước trên thế giới bằng tiếng Anh - Ngôn ngữ quốc tế - ngày được quan tâm hơn. Học sinh cấp bậc tiểu học rất hào hứng, thích tìm tòi, khám phá những điều mới lạ nhất là những hình ảnh gây ấn tượng và cảm xúc mạnh, xong các em lại nhanh chán. Do vậy, giáo viên phải đa dạng hóa các phương thức truyền đạt kiến thức tới học sinh bằng cách sử dụng các phương pháp học tập mới mẻ của thế kỷ 21. Trường nơi tôi đang dạy ở nông thôn nên học sinh chưa được ứng dụng thực tiễn những gì mình học trong giao tiếp hằng ngày. Các em không có cơ hội tiếp xúc với người nước ngoài để có thể chào hỏi xã giao vài câu Tiếng Anh. Phạm vi học và thực hành Tiếng Anh chỉ có được trong lớp học. Chính vì thế mà học sinh chưa ý thức được học Tiếng Anh để có thể sử dụng làm phương tiện giao tiếp sau này. Mặt khác, do đặc thù riêng của bộ môn Tiếng Anh, học sinh rất khó nhận được sự kèm cặp, hỗ trợ thêm từ gia đình ngoài các giờ học trên lớp. Nhất là ở vùng nông thôn, khi đa phần gia đình học sinh đều thuần nông, phụ huynh khó có khả năng để hỗ trợ con em mình trong việc học Tiếng Anh. Nên các em học sinh ít có cơ hội thực hành các tình huống giao tiếp thực tế. Xuất phát từ những trăn trở trên, là một giáo viên dạy Tiếng Anh ở bậc tiểu học, tôi đã xây dựng sáng kiến kinh nghiệm với đề tài “Dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp tiểu học” để qua đó tạo cho học sinh môi trường học tập tích cực, thực tế và vận dụng kiến thức ngôn ngữ trong giao tiếp một cách tự nhiên. Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 2 Tôi đã thử sưu tầm một số câu chuyện ngắn có giọng điệu vui dễ bắt chước và lồng vào đó các bức tranh minh họa tiến trình câu chuyện, các mẫu câu hay các từ vựng mà các em đã được học. Thật bất ngờ, các em rất chăm chú nghe cô kể chuyện và mạnh dạn, cởi mở hơn, không còn rụt rè nữa, các em cũng tham gia bài học tích cực hơn, trong thời gian gần đây học sinh có nhiều tiến bộ ở môn tiếng Anh. Tuy kết quả chưa thật cao nhưng những tiến bộ bước đầu giúp tôi hưng phấn hơn trong công tác. Sau giờ học, một điều thật thú vị là tôi đã bắt gặp hình ảnh các em trong giờ ra chơi sử dụng tranh, ảnh và kể lại cho nhau nghe những câu chuyện đó. Thật vậy, điều đó đã là một thành công. Tôi xin ghi ra đây những kinh nghiệm nhỏ nhoi với mong muốn chia sẻ kinh nghiệm sử dụng có hiệu quả các câu chuyện Tiếng Anh thiếu nhi của bản thân để giúp các đồng chí, đồng nghiệp sẽ cảm thấy dễ dàng và thân thiện hơn với việc thiết kế các hoạt động dạy và học Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP KỸ THUẬT 1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI TẠO RA SÁNG KIẾN : Luật Giáo dục – 2005 (điều 5) quy định “phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên.” Với mục tiêu giáo dục phổ thông là “ Giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc”. Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ – BGDĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu: “ Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh , phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kỹ năng vận Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 3 dụng kiến thức vào thực tế, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh. Ở độ tuổi tiểu học, phần lớn các em học sinh chưa chú tâm và đầu tư cho môn ngoại ngữ, chuẩn bị bài một cách sơ sài, đối phó trong khi các em học rất yếu môn này. Từ đó một số em có tâm lý chán học bộ môn Tiếng anh. Trong các giờ học, đa số các em thường thụ động, thiếu sự linh hoạt, ngại việc đọc - nói tiếng anh và ít tham gia phát biểu để tìm hiểu bài học. Học sinh tiểu học có mức độ nhận thức còn thấp, chất lượng học tập bộ môn không đồng bộ. Thêm nữa, học sinh ở vùng nông thôn chỉ quen cách học cũ ít đọc thêm sách báo phù hợp lứa tuổi để mở rộng bổ sung, nâng cao kiến thức. Đồng thời đây là những năm đầu làm quen với một ngoại ngữ, trong khi vẫn có một số lượng không nhỏ học sinh còn chưa học tốt tiếng mẹ đẻ của mình. Hơn nữa tiếng Anh ở bậc tiểu học chỉ là môn học phụ tự chọn, thế nên bản thân học sinh và ngay cả phụ huynh cũng không quan tâm đến bộ môn này, họ chỉ đầu tư cho con mình học nâng cao môn Toán, Tiếng việt . Tuy tiếng Anh ở bậc tiểu học là môn học tự chọn nhưng nó giữ một vai trò không nhỏ trong quá trình học tập của các em. Nó trang bị cho các em vốn từ vựng, ngữ pháp và những mẫu câu tối thiểu, cơ bản, đơn giản nhất xoay quanh những chủ điểm rất gần gũi, được các em yêu thích và quen thuộc, là những chủ điểm giới thiệu bản thân, chủ điểm trường lớp bạn bè, chủ điểm gia đình và chủ điểm khác. Chính vì thế việc gây hứng thú và củng cố kiến thức cho học sinh là một việc vô cùng quan trọng thường xuyên. Bởi điều này ảnh hưởng rất nhiều đến động cơ học tập của học sinh, một yếu tố tác động cơ bản đến quá trình học một ngôn ngữ: Không có động cơ trẻ sẽ không học và việc củng cố kiến thức còn làm khắc sâu hơn những ngữ liệu đã học trong các tiết học một cách có hệ thống, làm nền tảng vững chắc giúp các em học tốt hơn, tự tin hơn trong quá trình học tập sau này. Kể chuyện từ lâu luôn là cầu nối cảm xúc giữa con người với thế giới xung quanh. Không chỉ thế, các câu chuyện còn là công cụ để trẻ em có thể học tiếng Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 4 Anh hiệu quả. Đây là biện pháp được rất nhiều trung tâm tiếng Anh nổi tiếng áp dụng để giúp việc học ngoại ngữ dễ dàng hơn. Vậy những lợi ích của Kể chuyện đối với việc học tiếng Anh là như thế nào? Việc vận dụng âm nhạc vào việc học mang lại những lợi ích gì cho người học Tiếng Anh, nhất là đối tượng học sinh tiểu học? Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam “Kể chuyện là một hành động diễn ra giữa một chủ thể là người kể với đối tượng là người nghe về một chủ thể nào đó. Những câu chuyện thuộc về thể loại khác nhau như: truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn hay thần thoại Nội dung câu chuyện nhằm giải thích về một địa danh, một khái niệm hay giới thiệu về một nhân vật ” [1; tr223] Ở lứa tuổi này, trẻ em bước vào quá trình quan sát và học tập không ngừng. Đây là giai đoạn lý tưởng để các con phát triển khả năng ngôn ngữ và hình thành thói quen đọc sách, đây cũng là giai đoạn vàng học tiếng Anh cho bé thông qua việc được đọc, tìm hiểu và ghi nhớ các câu truyện tiếng Anh. Vậy nên giáo dục sớm qua phương pháp kể truyện là phương pháp tự nhiên nhất đối với các bé từ thế hệ này qua thế hệ khác, con người tiếp thu những tri thức đầu tiên qua những câu truyện kể của ông bà, bố mẹ. 2. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI CÓ SÁNG KIẾN : Học và sử dụng thành thạo từ vựng và mẫu câu của ngôn ngữ đích đóng vai trò quan trọng trong quá trình dạy và học bất cứ ngoại ngữ nào. Kiến thức từ vựng và mẫu câu là công cụ giúp người học có khả năng thiết lập và thành công trong giao tiếp. Việc dạy từ vựng và mẫu câu là vô cùng cần thiết và cần tuân thủ theo quy trình khoa học phù hợp với đặc trưng ngôn ngữ. Có nhiều cách để truyền tải từ vựng và mẫu câu tới người học như: sử dụng tranh ảnh, vật thật, mô hình nhựa, ngôn ngữ cơ thể, các thí nghiệm hoặc các video minh họa trực quan. Trong đó kể chuyênh là cách tiếp cận gây hứng thú và hiệu quả hơn cả. Giúp người học dễ dàng tiếp cận kiến thức và ghi nhớ sâu và vận dụng kiến thức ngôn ngữ vào các tình huống gia tiếp một cách linh hoạt. Học và luyện tập từ vựng và mẫu câu thông qua hoạt động kể chuyện tạo cho học sinh môi Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 5 trường học tập tích cực, chủ động lĩnh hội kiến thức chứ không thụ động nghe; đồng thời học sinh có thể phát triển kỹ năng ngôn ngữ thông qua hoạt động kể lại câu chuyện bằng ngôn ngữ của chính mình. Hơn nữa, việc nghe, phân tích, tìm hiểu nội dung, ý nghĩa các câu chuyện bằng Tiếng Anh còn giúp các em học phát triển cảm xúc, thế giới quan, giúp cho việc học Tiếng Anh trở nên lý thú hơn; học mà chơi, chơi mà học một cách nhẹ nhàng, tự nhiên như học tiếng mẹ đẻ. Để đạt được hiệu quả của sáng kiến, tôi xin đề xuất một số giải pháp dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp tiểu học 1. Các yêu cầu cần đạt của dạy Tiếng Anh thông qua Storytelling cho học sinh cấp tiểu học Giáo viên không nên kể quá 10 phút – 15 phút; cần dành thời gian để học sinh tiếp xúc với nội dung bài học khi tìm hiểu về bài học đó. Sử dụng nhiều hình thức kể: kể cả câu chuyện, kể nửa câu chuyện, kể trước lớp, trước nhóm Cần chống lại hiện tượng học sinh học thuộc lòng từng câu, từng chữ; cần phát huy khả năng sáng tạo của học sinh; khuyến khích học sinh tự kể lại câu chuyện bằng sự vận dụng ngôn ngữ của bản thân. Kết hợp nhiều phương pháp khác nhau trong dạy Storytelling như: trực quan, thảo luận nhóm, nêu vấn đề để truyền tải kiến thức và từ đó học sinh có thể tự tái hiện lại câu chuyện. 2. Mười giải pháp đọc truyện để phát triển năng lực ngôn ngữ và tư duy phản biện 2.1 Giải pháp 1: Sequence of event Sử dụng mindmap để giúp hs có thể sắp xếp câu chuyện theo tiến trình xảy ra của các sự kiện. Có rất nhiều dạng mindmap khác nhau như: hình cây kem, sơ đồ mũi tên,... Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 6 MỘT SỐ MẪU SƠ ĐỒ SẮP XẾP TIẾN TRÌNH CÂU CHUYỆN MINH HỌA TIẾN TRÌNH CÂU CHUYỆN “LITTLE RED RIDING HOOD” 2.2. Giải pháp 2: Identify setting Giúp học sinh phân tích ngữ cảnh để hiểu được bối cảnh diễn ra của câu chuyện, tìm hiểu trong câu chuyện có những nhân vật nào?... Vận dụng các câu hỏi dạng Wh-/ H- questions để khai thác tranh với hs có nền tảng ngôn ngữ tốt. Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 7 Với các hs có nền tảng ngôn ngữ hạn chế thì ưu tiên sử dụng các câu hỏi dạng Yes/ No để học có được thông tin nhanh nhất. MỘT SỐ MẪU SƠ ĐỒ PHÂN TÍCH CÂU CHUYỆN Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 8 SƠ ĐỒ PHÂN TÍCH CÂU CHUYỆN “LITTLE RED RIDING HOOD” 2.3 Giải pháp 3: Problem and solution Giúp hs khai thác xem trong câu chuyện có tình huống gì xảy ra và hướng giải quyết của các tình huống đó như thế nào. Lập sơ đồ thể hiện tình huống và các giải pháp để nhìn vào đó có thể hiểu được sự liên kết giữa tình huống và giải pháp. Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 9 MỘT SỐ MẪU TRÌNH BÀY 2.4 Giải pháp 4: Analyse the characters Cho hs lập profile về từng nhân vật. Khuyến khích sử dụng bằng sơ đồ thể hiện mindmap để hs có thể tìm ra đặc điểm của các nhân vật gồm đặc điểm bên ngoài và đặc điểm về phẩm chất, nội tâm của nhân vật. Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học 10 MỘT SỐ MẪU PHÂN TÍCH NHÂN VẬT MINH HỌA PHÂN TÍCH NHÂN VẬT LITTLE RED VÀ WOLF Sáng kiến dạy Tiếng Anh thông qua kỹ thuật dạy Storytelling cho học sinh cấp Tiểu Học
Tài liệu đính kèm: