Tư liệu bồi dưỡng học sinh giỏi Tiếng Việt

CHUYÊN ĐỀ CẤU TRÚC CÂU
Bài tập 1 : Phân tích CÂU ĐƠN (khi học ôn, em hãy che phần “Thực hành phân tích cấu trúc C-V” để động não tự phân tích)
TT
Nhìn cột này để tự suy nghĩ thử
Cấu trúc C-V
Thực hành phân tích cấu trúc câu (mô hình câu)
1
Mẫu: Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa ấy học rất giỏi.
C – V (ấy/học)
Mẫu: Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa ấy học rất giỏi.
 CN VN
2
Nước suối chảy róc rách. (đừng vạch / hoặc ghi vào đây...)
C – V (s/c)
Nước suối chảy róc rách. 
 CN VN
3
Khi tiếng trống vừa dứt, bốn thanh niên của bốn đội nhanh như sóc, thoăn thoắt leo lên bốn cây chuối bôi mỡ bóng nhẫy để lấy nén hương cắm ở trên ngọn.
P, C – V (...đội / nhanh...)
Khi tiếng trống vừa dứt, bốn thanh niên của bốn đội nhanh như sóc, thoăn thoắt 
 P C 
leo lên bốn cây chuối bôi mỡ bóng nhẫy để lấy nén hương cắm ở trên ngọn.
 V
4
Tiếng reo vang dậy. 
Tiếng reo vang dậy.
5
Mẹ hát rất hay. Mẹ rất hay hát. 
Mẹ hát rất hay. Mẹ rất hay hát.
6
Sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền. 
Sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền.
7
Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay trước mặt tôi.
Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay trước mặt tôi.
8
Cậu ta nổi tiếng là tay bắt dế chọi lành nghề. 
Cậu ta nổi tiếng là tay bắt dế chọi lành nghề.
9
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, ba người ngồi ăn cơm với thịt gà rừng.
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, ba người ngồi ăn cơm với thịt gà rừng.
10
Ba người con vâng lời đi mỗi người một ngả.
Ba người con vâng lời đi mỗi người một ngả.
11
Chợt con gà trống của ông Ba Kiên nổi gáy.
Chợt con gà trống của ông Ba Kiên nổi gáy.
12
Con tàu màu gạch tươi đi ngược dòng sông.
Con tàu màu gạch tươi đi ngược dòng sông.
13
Ngày đó là ngày cô mai hi sinh. (Câu kể Ai là gì”)
Ngày đó là ngày cô mai hi sinh. (Câu kể Ai là gì”)
14
Bông cúc là nắng làm hoa. (ailàgì 
Bướm vàng là nắng bay xa lượn vòng (nt)
Bông cúc là nắng làm hoa. (nt)
Bướm vàng là nắng bay xa lượn vòng (nt)
15
Rừng hồi ngào ngạt, xanh thẫm trên quả đồi quanh làng. 
Rừng hồi ngào ngạt, xanh thẫm trên quả đồi quanh làng.
16
Sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền. 
Tiếng sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền.
Sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền.
Tiếng sóng vỗ loong boong bên mạn thuyền.
17
Mùa thu, những chiếc lá vàng hoe rụng đầy vườn.
Mùa thu, những chiếc lá vàng hoe rụng đầy vườn.
18
Sáng sớm, bà con trong các thôn đã nườm nượp đổ ra đồng.
Sáng sớm, bà con trong các thôn đã nườm nượp đổ ra đồng.
19
Ngay thềm lăng, mười tám cây vạn tuế tượng trưng cho một đoàn quân danh dự đứng trang nghiêm.
Ngay thềm lăng, mười tám cây vạn tuế tượng trưng cho một đoàn quân danh dự đứng trang nghiêm.
20
Đã sang tháng ba, đồng cỏ vẫn giữ nguyên vẻ đẹp như hồi đầu xuân. 
Đã sang tháng ba, đồng cỏ vẫn giữ nguyên vẻ đẹp như hồi đầu xuân.
21
Một lát sau, hàng chục cánh tay lực lưỡng hì hục kéo lưới lên.
Một lát sau, hàng chục cánh tay lực lưỡng hì hục kéo lưới lên.
22
Lúc hoàng hôn, Ăng-co Vát thật huy hoàng.
Lúc hoàng hôn, Ăng-co Vát thật huy hoàng.
23
 Trời mưa dầm, đất sét ở ngoài đồng trơn như đổ mỡ.
Trời mưa dầm, đất sét ở ngoài đồng trơn như đổ mỡ.
24
Đứng trên mui vững chắc của con xuồng máy, người nhanh tay có thể với lên hái những trái cây trĩu xuống từ hai phía cù lao.
Đứng trên mui vững chắc của con xuồng máy, người nhanh tay có thể với lên hái những trái cây trĩu xuống từ hai phía cù lao.
25
L¸ buåm c¨ng phång nh­ ngùc ng­êi khæng lå ®Èy thuyÒn ®i. 
L¸ buåm c¨ng phång nh­ ngùc ng­êi khæng lå ®Èy thuyÒn ®i.
26
Những ô ruộng, những gò đống, bãi bờ với những mảng màu xanh, nâu, vàng, trắng và nhiều hình dạng khác nhau gợi những bức tranh giàu màu sắc.
Những ô ruộng, những gò đống, bãi bờ với những mảng màu xanh, nâu, vàng, 
trắng và nhiều hình dạng khác nhau gợi những bức tranh giàu màu sắc.
27
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, cả nhà ngồi luộc bánh chưng, trò chuyện đến sáng.
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, cả nhà ngồi luộc bánh chưng, trò chuyện đến sáng.
28
Giữa đồng bằng xanh ngắt lúa xuân, con sông Nậm Rốm trắng sáng có khúc ngoằn ngoèo, có khúc trườn dài.
Giữa đồng bằng xanh ngắt lúa xuân, con sông Nậm Rốm trắng sáng 
có khúc ngoằn ngoèo, có khúc trườn dài.
29
Ánh trăng trong chảy khắp cành cây kẻ lá, tràn ngập con đường trắng xóa.
Ánh trăng trong chảy khắp cành cây kẻ lá, tràn ngập con đường trắng xóa.
30
Trẻ em mặc áo bông, áo len đủ màu, ra đầu làng đón người lớn đi làm về.
Trẻ em mặc áo bông, áo len đủ màu, ra đầu làng đón người lớn đi làm về.
31
Một cô công nhân mặc áo trắng, đến bên lồng sưởi điều chỉnh nhiệt độ.
Một cô công nhân mặc áo trắng, đến bên lồng sưởi điều chỉnh nhiệt độ.
32
Mấy chú dế bị sặc nước, loạng choạng bò ra khỏi tổ.
Mấy chú dế bị sặc nước, loạng choạng bò ra khỏi tổ.
33
Tóc ông em đã bạc. Ông em / tóc đã bạc.
Tóc ông em đã bạc. Ông em / tóc đã bạc.
34
Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa, học rất giỏi.
Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa, học rất giỏi.
35
Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt.
Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt.
36
Mới đầu xuân năm kia, những hạt thảo quả gieo trên đất rừng, qua một năm, đã lớn cao tới bụng người.
Mới đầu xuân năm kia, những hạt thảo quả gieo trên đất rừng, qua một năm, 
đã lớn cao tới bụng người.
37
Những em bé Hmông mắt một mí, những em bé Tu Dí, Phù Lá cổ đeo móng hổ, quần áo sặc sỡ đang chơi đùa trước cửa nhà mậu dịch.
Những em bé Hmông mắt một mí, những em bé Tu Dí, Phù Lá cổ đeo móng hổ, 
quần áo sặc sỡ đang chơi đùa trước cửa nhà mậu dịch.
38
Hoa lá, quả chín, những vạt nấm ẩm ướt và con suối chảy thầm dưới chân đua nhau toả mùi thơm.
Hoa lá, quả chín, những vạt nấm ẩm ướt và con suối chảy thầm dưới chân 
đua nhau toả mùi thơm.
39
Những làn mây trắng trắng hơn, xốp hơn, trôi nhẹ nhàng hơn.
Những làn mây trắng trắng hơn, xốp hơn, trôi nhẹ nhàng hơn.
40
Giọng nói, cử chỉ của cô y tá thật dịu dàng.
Giọng nói, cử chỉ của cô y tá thật dịu dàng.
41
Chào mào, sáo sậu, sáo đen đàn đàn, lũ lũ bay về.
Chào mào, sáo sậu, sáo đen đàn đàn, lũ lũ bay về.
42
Con cua to ngon. (C-V) Con gà to, ngon. (C-V1,V2)
Con cua to ngon. (C-V) Con gà to, ngon. (C-V1,V2)
43
Mấy chú dế bị sặc nước, loạng choạng bò ra khỏi tổ .
Mấy chú dế bị sặc nước, loạng choạng bò ra khỏi tổ .
44
Những con chim bông biển trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con sóng.
Những con chim b.biển trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con sóng.
45
Những hạt mưa bé nhỏ, mềm mại, rơi mà như nhảy nhót. (m/bé
Những hạt mưa bé nhỏ, mềm mại, rơi mà như nhảy nhót. 
46
Rải rác khắp thung lũng, gà gáy râm ran. (tiếng gà gáy râm ran) ? 
Rải rác khắp thung lũng, gà gáy râm ran. (tiếng gà gáy râm ran) ?
47
Chú chuồn chuồn nước mới đẹp làm sao !
Chú chuồn chuồn nước mới đẹp làm sao !
48
Sau tiếng chuông chùa, mặt trăng đã nhỏ lại, sáng vằng vặc.
Sau tiếng chuông chùa, mặt trăng đã nhỏ lại, sáng vằng vặc.
49
Rồi đột nhiên, con Dế cụ húc toang vỏ đất mỏng, từ cái ngách bí mật vọt ra.
Rồi đột nhiên, con Dế cụ húc toang vỏ đất mỏng, từ cái ngách bí mật vọt ra.
 P C -V , P V
50
Mùa xuân, những tán lá xanh um, che mát cả sân trường.
Mùa xuân, những tán lá xanh um, che mát cả sân trường.
51
Bấy giờ, Ong mới buông Dế ra, rũ bụi, vuốt râu và thở
Bấy giờ, Ong mới buông Dế ra, rũ bụi, vuốt râu và thở
52
Những khi đi làm nương xa, chiều không về kịp, mọi người ngủ lại trong lều.
Những khi đi làm nương xa, chiều không về kịp, mọi người ngủ lại trong lều.
53
Một hôm, trong một chuyến đi chơi thăm phong cảnh đất nước, Lạc Long Quân gặp nàng Âu Cơ thuộc dòng dõi tiên ở trên trời, đẹp người đẹp nết.
Một hôm, trong một chuyến đi chơi thăm phong cảnh đất nước, Lạc Long Quân 
gặp nàng Âu Cơ thuộc dòng dõi tiên ở trên trời, đẹp người đẹp nết.
54
Một năm sau, nhân ngày trời trong gió mát, Lê Lợi cùng các quan đi thuyền dạo chơi trên hồ Tả Vọng.
Một năm sau, nhân ngày trời trong gió mát, Lê Lợi cùng các quan đi thuyền dạo 
chơi trên hồ Tả Vọng.
56
Từ đó, để tỏ lòng ghi nhớ công ơn của Long Quân đã cho mình mượn gươm thần giết giặc, Lê Lợi đổi tên hồ Tả Vọng thành hồ Hoàn Kiếm. 
Từ đó, để tỏ lòng ghi nhớ công ơn của Long Quân đã cho mình mượn gươm 
thần giết giặc, Lê Lợi đổi tên hồ Tả Vọng thành hồ Hoàn Kiếm.
57
Con hơn cha là nhà có phúc.
Con hơn cha là nhà có phúc.
58
Rước voi dày mã Tổ, Lê Chiêu Thống đã sang cầu cứu quân Thanh
Rước voi dày mã Tổ, Lê Chiêu Thống đã sang cầu cứu quân Thanh
59
Ngoài suối, trên mấy cành cây cao, tiếng chim, tiếng ve cất lên inh ỏi, râm ran.
Ngoài suối, trên mấy cành cây cao, tiếng chim, tiếng ve cất lên inh ỏi, râm ran.
60
Đại bàng có sức khỏe và được các loài chim nghiêng mình cúi chào.
Đại bàng có sức khỏe và được các loài chim nghiêng mình cúi chào.
61
Vào một đêm cuối xuân 1947, khoảng 2 giờ sáng, trên đường đi công tác, Bác Hồ đến nghỉ chân ở một nhà ven đường .
Vào một đêm cuối xuân 1947, khoảng 2 giờ sáng, trên đường đi công tác, Bác Hồ đến nghỉ chân ở một nhà ven đường .
62
Sang cuối thu, lá bàng ngả thành màu tía và bắt đầu rụng xuống. 
Sang cuối thu, lá bàng ngả thành màu tía và bắt đầu rụng xuống.
63
Buổi sớm, ngược hướng yến bay đi tìm ăn và buổi chiều theo hướng yến bay về, con thuyền sẽ tới được bờ.
Buổi sớm, ngược hướng yến bay đi tìm ăn và buổi chiều theo hướng yến bay về, con thuyền sẽ tới được bờ.
64
Sống trên cái đất mà ngày xưa, dưới sông cá sấu cản trước mũi thuyền, trên cạn hổ rình xem hát này, con người phải thông minh và giàu nghị lực
Sống trên cái đất mà ngày xưa, dưới sông cá sấu cản trước mũi thuyền, trên cạn hổ rình xem hát này, con người phải thông minh và giàu nghị lực
65
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, ba người ngồi ăn cơm với thịt gà rừng.
Đêm ấy, bên bếp lửa hồng, ba người ngồi ăn cơm với thịt gà rừng.
66
Vì những điều mà nó đã hứa với cô giáo, nó quyết tâm học giỏi. Giống như : “Vì vậy, em được mọi người yêu mến.” (câu đơn)
[Khác với “Vì nó hứa rồi nên nó phải đi”: (là câu ghép)]
Vì những điều mà nó đã hứa với cô giáo, nó quyết tâm học giỏi. Giống như : 
“Vì vậy, em được mọi người yêu mến.” (câu đơn)
[Khác với “Vì nó hứa rồi nên nó phải đi”: (là câu ghép)]
67
Những con chồn sóc với chùm lông đuôi to đẹp vút qua không kịp đưa mắt nhìn theo.
Những con chồn sóc với chùm lông đuôi to đẹp vút qua không kịp đưa mắt nhìn theo.
68
Rồi từ trong nhà, vẫn cái bóng cao, gầy, khập khiễng ấy lom khom như đang che chở vật gì, phóng thẳng ra đường.
Rồi từ trong nhà, vẫn cái bóng cao, gầy, khập khiễng ấy lom khom như đang che chở vậ ... hiếc xe chở thanh niên lên đường nhập ngũ từ từ lăn bánh
Lúc 8 giờ, chiếc xe chở thanh niên lên đường nhập ngũ từ từ lăn bánh
10
Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng của má Bảy chở thương binh lặng lẽ trôi.
Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng của má Bảy 
chở thương binh lặng lẽ trôi.
11
Những bắp ngô đã mập và chắc chỉ chờ tay người đến bẻ mang về.
Những bắp ngô đã mập và chắc chỉ chờ tay người đến bẻ mang về.
12
Con mèo nhảy làm đổ bình hoa trên bàn. (mèo làm đổ bh)
Con mèo nhảy làm đổ bình hoa trên bàn. (mèo làm đổ bh)
13
Cờ bay đỏ những mái nhà, đỏ những cành cây, đỏ những góc phố.
Cờ bay đỏ những mái nhà, đỏ những cành cây, đỏ những góc phố.
14
Người về đích sớm nhất trong cuộc thi chạy việt dã hôm ấy là tôi. (câu kể Ai là gì, có C-v làm chủ ngữ)
Người về đích sớm nhất trong cuộc thi chạy việt dã hôm ấy là tôi. (câu kể Ai là 
 gì, có C-v làm chủ ngữ)
15
Mấy con chim chào mào từ một hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. ( Từ một hốc cây nào đó, mấy con chim chào mào /bay ra hót râm ran.) 
Mấy con chim chào mào từ một hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. 
( Từ một hốc cây nào đó, mấy con chim chào mào /bay ra hót râm ran.) 
16
Mùa xuân, lá bàng mới nảy trông như những ngọn lửa xanh. 
Mùa xuân, lá bàng mới nảy trông như những ngọn lửa xanh. (khó)
17
Một mảnh lá gãy cũng dậy mùi thơm.
Một mảnh lá gãy cũng dậy mùi thơm. (“một mảnh lá” không thể “gãy” được, 
 giống như “Tiếng suối” ko thể “chảy” được.
18
Ngày chiếc máy bay giặc bốc cháy đâm đầu xuống biển cũng là ngày cô Mai hi sinh.
Ngày chiếc máy bay giặc bốc cháy đâm đầu xuống biển cũng là ngày cô Mai hi sinh.
19
Những con vượn bạc má ôm con gọn ghẽ chuyền nhanh như tia chớp.
Những con vượn bạc má ôm con gọn ghẽ chuyền nhanh như tia chớp.
20
Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa ấy học rất giỏi. 
Tốp thanh niên ca hát, nhảy múa ấy học rất giỏi. 
21
Những con mang vàng hệt như màu lá khộp đang ăn cỏ non.
Những con mang vàng hệt như màu lá khộp đang ăn cỏ non. (“vàng hệt” là một 
 loại màu vàng, giống như “vàng xuộm – vàng xong”, , nó là từ ghép)
22
Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh đồng.
Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh đồng.
23
Trẻ em mặc áo bông, áo len đủ màu ra đầu làng đón ... đi làm về.
Trẻ em mặc áo bông, áo len đủ màu ra đầu làng đón người lớn đi làm về.
24
Trong ... gương, những con chim bông biển trong suốt như thuỷ tinh lăn tròn trên những con sóng.
Trong bóng nước láng trên cát như gương, những con chim bông biển trong 
suốt như thuỷ tinh lăn tròn trên những con sóng.
25
- Ở hiên trước, một cụ già trên tám mươi tuổi râu tóc bạc phơ đang ngồi sưởi nắng.
 Ở hiên trước, một cụ già trên tám mươi tuổi râu tóc bạc phơ đang ngồi sưởi 
nắng.
26
Những con chim bông biển trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con sóng.
Những con chim bông biển trong suốt như thuỷ tinh, lăn tròn trên những con 
 sóng.
27
Sau những cơn mưa mùa xuân, một màu xanh ngọt ngào, thơm mát trải ra mênh mông khắp các sườn đồi.
Sau những cơn mưa mùa xuân, một màu xanh ngọt ngào, thơm mát trải ra mênh 
mông khắp các sườn đồi.
28
Sáng hôm sau, bỗng có hai người mặc áo trắng tất tả phi ngựa đến. 
Sáng hôm sau, bỗng có hai người mặc áo trắng tất tả phi ngựa đến. 
29
Cá Sấu tưởng thật liền đưa Khỉ trở lại bờ. 
Cá Sấu liền đưa Khỉ trở lại bờ. Cá Sấu tưởng thật liền đưa Khỉ trở lại bờ. 
30
Người nấu cơm tay giữ cần, tay cầm đuốc đung đưa cho ánh lửa bập bùng. (TV5/2, tuần 26)
Người nấu cơm tay giữ cần, tay cầm đuốc đung đưa cho ánh lửa bập bùng. 
31
Những con bọ nẹt béo múc, mình đầy lông lá dữ tợn bám đầy các cành cây.
Những con bọ nẹt béo múc, mình đầy lông lá dữ tợn bám đầy các cành cây.
32
Một bác giun bò đụng chân nó mát lạnh hay tiếng một chú dế rúc rích cũng khiến nó giật mình.
Một bác giun bò đụng chân nó mát lạnh hay tiếng một chú dế rúc rích cũng 
 khiến nó giật mình.
Bài tập 5 : Các câu khó, Câu có cụm C-V làm thành phần phụ trong vị ngữ :
 (HSG làm quen dưới hình thức luyện theo mẫu, sẽ học ở lớp 7)
TT
Nhìn cột này để tự suy nghĩ thử
Cấu trúc C-V
Học sinh thực hành phân tích cấu trúc câu (mô hình câu)
1
Em nhìn thấy những con chim sâu đang nhảy nhót trên cành. (không phải “em đang nhảy nhót trên cành”)
Em nhìn thấy những con chim sâu đang nhảy nhót trên cành. (không phải “em 
 đang nhảy nhót trên cành”)
2
Hơn nữa, cụ không tin bác sĩ người Kinh bắt được con ma người Thái.
Hơn nữa, cụ không tin bác sĩ người Kinh bắt được con ma người Thái.
3
Ông em tóc đã bạc. Bà em răng đã rụng vài cái.
Ông em / tóc đã bạc. Bà em răng đã rụng vài cái.
4
Bé có đôi mắt đen tròn như hai hạt nhãn, hai má ửng đỏ như trái chín, miệng cười tươi như một đóa hoa.
Bé / có đôi mắt đen tròn như hai hạt nhãn, hai má ửng đỏ như trái chín, miệng 
cười tươi như một đóa hoa xinh .
5
Ông Phàn Phù Lìn vinh dự được Chủ tịch nước gửi thư khen ngợi.
Ông Phàn Phù Lìn vinh dự được Chủ tịch nước gửi thư khen ngợi.
6
Khói và bụi bám vào những cành bị đốt và những chiếc lá bị thiêu co quắp, rũ rượi. 
Khói và bụi bám vào những cành bị đốt và những chiếc lá bị thiêu co quắp, rũ rượi. (Chỉ có 1 vị ngữ là “bám” : Khói và bụi cũng bám vào những chiếc lá...)
(Chỉ có 1 vị ngữ là “bám” : Khói và bụi cũng bám vào những chiếc lá...)
7
Tôi nhìn sang thấy Kim Chi đang ngủ gục. (Tôi / thấy)
Tôi nhìn sang thấy Kim Chi đang ngủ gục. (Tôi / thấy)
8
Thấy tôi nhìn sang, Kim Chi không cười nữa.
Thấy tôi nhìn sang, Kim Chi không cười nữa.
9
Vì em chăm ngoan học giỏi, em được mọi người yêu mến. 
Vì em chăm ngoan học giỏi, em được mọi người yêu mến. (đơn hay ghép ? 
 đang tranh cãi)
Năm ngoái, lãnh đạo thành phố đã quyết định phạt tiền các công chức nói tiếng Anh không đúng chuẩn.
Cách đây không lâu, lãnh đạo thành phố Not-tinh-ghêm ở nước Anh đã quyết 
định phạt tiền các công chức nói hoặc viết tiếng Anh không đúng chuẩn.
Bài tập 6 : Câu đảo chủ vị
TT
Nhìn cột này để tự suy nghĩ thử
Học sinh thực hành phân tích cấu trúc câu (mô hình câu)
1
Chính giữa nhà, ngồi bệ vệ một chiếc bàn hình chữ nhật.
Chính giữa nhà, ngồi bệ vệ một chiếc bàn hình chữ nhật.
 P V C
2
Trên nền cát trắng tinh, nơi ngực cô Mai tì xuống để đón đường bay của giặc, mọc lên những bông hoa tím.
Trên nền cát trắng tinh, nơi ngực cô Mai tì xuống để đón đường bay của giặc, 
mọc lên những bông hoa tím.
3
Lúc sắp hết giờ thi, bỗng xuất hiện trước lớp một thầy thanh tra.
Lúc sắp hết giờ thi, bỗng xuất hiện trước lớp một thầy thanh tra.
4
Từ trong biển lá xanh rờn đã ngả sang màu cỏ úa, ngát dậy một mùi hương lá tràm bị hun nóng dưới mặt trời.
Từ trong biển lá xanh rờn đã ngả sang màu cỏ úa, ngát dậy một mùi hương lá 
tràm bị hun nóng dưới mặt trời.
5
Đẹp vô cùng đất nước của chúng ta. 
(THCS : câu đặc biệt)
Đẹp vô cùng đất nước của chúng ta. (THCS cho là : câu đặc biệt)
6
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình cổ kính. (P, V-C)
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình cổ kính. 
7
Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. (P,V-C)
P : dgt V : tua tủa C : nmm 
8
Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con. (P,V-C)
P : V : C : 
9
Trên cao, trập trùng những đám mây trắng. 	
P : V : C : 
10
- Dưới đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm thảo quả đỏ rực như chứa lửa, chứa nắng.
Dưới đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm thảo quả đỏ rực 
như chứa lửa, chứa nắng.
11
Trên một diện tích hẹp mọc lên hàng nghìn đảo nhấp nhô khuất khúc như rồng chầu phượng múa.
Trên một diện tích hẹp mọc lên hàng nghìn đảo nhấp nhô khuất khúc như rồng chầu phượng múa.
12
Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùn. (câu ghép)
. V : C : , V : C :
13
Ôm quanh Ba Vì là bát ngát đồng bằng, mênh mông hồ nước. Mướt mát rừng keo những đảo Hồ, Sếu.
Ôm quanh Ba Vì là bát ngát đồng bằng, mênh mông hồ nước. Mướt mát rừng 
keo những đảo Hồ, đảo Sếu.
14
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
Chủ ngữ có thể là động từ : 
Học tập là nhiệm vụ của hs.
Khỏe mạnh là mong ước của mọi người.
Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông toả ra những tán lá hoa sang sáng tím tím 
Vị ngữ có thể là danh, đại :
Nó chẳng rượu chè bao giờ.
Hai đứa cứ mày tao với nhau, thế hả ? Mẹ hát ru rất hay,????
Cây lân, cây huệ, cây Hồng nói chuyện bằng hương, bằng hoa.
Tư liệu chưa dùng vào các câu đã phân loại trên:
Những đợt sóng nhè nhẹ liếm lên bãi cát, tung bọt trắng xóa.
Mấy bác cáo ngão mắt lồi đỏ, dài nghêu, mõm nhọn hoắt / bơi chớp nhoáng đến.
Cảnh sắc thiên nhiên đầy chất thơ khiến du khách tới đây đều ngẩn ngơ.
Bên ven rừng, hàng vạn con bướm nhỏ, vàng vàng bay pháp phới.
Mây bò vào trong nhà, tràn trên mặt đất, quấn lấy người đi đường.
Hướng chính lăng, cạnh hàng dừa thẳng tắp, những đóa hoa ban đã nở lứa đầu.
nhiều nhà nghiên cứu theo quan điểm chủ -vị đã thấy rằng bên cạnh các kết cấu chủ -vị có chủ ngữ  trùng với chủ thể tâm lí (ví dụ: “Giáp biết chuyện ấy”.  “Họ giỏi lắm”) cũng có những trường hợp, chủ ngữ  không trùng với chủ thể tâm lý, ví dụ: “Cái gì Giáp cũng biết”, “Bộ đội họ giỏi lắm”, “Miệng ông ông nói,  đình làng ông ngồi. Để phân biệt các chủ thể tâm lí không trùng với chủ ngữ (chủ thể ngữ pháp), cần nghiên cứu thêm tài liệu của Cao Xuân Hạo, Nguyễn Minh Thuyết. 
Câu đơn
Em nhìn / thấy những con chim sâu đang nhảy nhót trên cành. (không phải “em đang nhảy nhót trên cành”)
Cv–V(c-v)
(ko nên ra cho hs những gì mà các thầy cô đang tranh luận)
Câu đơn
Hơn nữa, cụ / không tin bác sĩ người Kinh bắt được con ma người Thái.
P, C-V ()
Câu đơn
Ông em / tóc đã bạc. Bà em răng đã rụng vài cái.
C – V(= c-v)
Câu đơn
Bé / có đôi mắt đen tròn như hai hạt nhãn, hai má ửng đỏ như trái chín, miệng cười tươi như một đóa hoa xinh .
C-V1,V2,V3
Câu đơn
Ông Phàn Phù Lìn vinh dự được Chủ tịch nước gửi thư khen ngợi.
C- V (c-v)
Câu đơn
Khói và bụi bám vào những cành bị đốt và những chiếc lá bị thiêu co quắp, rũ rượi. (Chỉ có 1 vị ngữ là “bám” : Khói và bụi cũng bám vào những chiếc lá...)
C – V 
Tôi nhìn sang thấy Kim Chi đang ngủ gục. (Tôi / thấy)
C-v – V (thấy/K
Thấy tôi nhìn sang, Kim Chi không cười nữa.
P, C-V
Vì em chăm ngoan học giỏi, em được mọi người yêu mến. (đơn hay ghép ? may rủi trúng đáp án, đang tranh cãi)
Từ cửa, trịnh trọng bước vào một anh Bọ Ngựa.
Giữa hồ, nổi lên một hòn đảo nhỏ.
Trên cao, lấp lánh một vầng trăng.