Bài giảng Tiếng Việt 5 (Luyện từ và câu) - Bài: Đại từ xưng hô - Trường Tiểu học Tiên Minh

 KHỞI ĐỘNG
 Đại từ là gì? Luyện từ và câu:
 Đại từ xưng hô 
I - Nhận xét:
1.Trong số các từ xưng hô được in đậm dưới đây, những từ nào chỉ 
 người nói ? Những từ nào chỉ người nghe ? Từ nào chỉ người hay 
 vật được nhắc tới ?
 Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu 
quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. 
Thấy vậy, cơm hỏi :
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ?
Hơ Bia giận dữ :
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức giận lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau 
bỏ cả vào rừng. Luyện từ và câu:
 Đại từ xưng hô 
I - Nhận xét:
 Đoạn văn có mấy nhân vật, đó là những nhân vật nào?
 Đoạn văn có 4 nhân vật, đó là cơm, Hơ Bia và thóc gạo
 Các nhân vật làm gì?
 Cơm và Hơ Bia đối đáp với nhau. Thóc gạo giận Hơ Bia bỏ vào 
 rừng
 Những từ in đậm trong đoạn văn dùng để làm gì?
 Những từ in đậm trong đoạn văn dùng để thay thế cho Hơ Bia, 
 thóc gạo và cơm Những từ nào chỉ người nói ? 
 Những từ nào chỉ người nghe ? 
Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới ?
 Từ chỉ người hay vật 
 Từ chỉ người nói Từ chỉ người nghe
 được nhắc tới
 chúng tôi chị
 chúng
 ta các ngươi
 1. Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ 
 người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng 
 nó, Đại từ xưng hô 
2. Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên thể hiện thái 
độ của người nói như thế nào ?
 Cơm hỏi:
 -Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ?
 Hơ Bia giận dữ:
 - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
 * Cơm tự xưng là chúnggì và gọi tôi Hơ và Biagọi Hơlà gì? Bia là chị.
 Cách xưng hô của cơm thể hiện thái độ lịchnhư sự,thế tôn nào? trọng.
 * Hơ Bia tự xưng là tagì, vàgọi gọi cơm cơm là nhưcác ngươi.thế nào?
EmHơ cóBia nhận thể hiện xét gìthái về độcách kiêu xưng căng, hô thôcủa lỗ,Hơ coi Bia? thường người nói chuyện 
 với mình. Đại từ xưng hô 
3.Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô:
- Với thầy, cô. - Với anh, chị, em.
- Với bố, mẹ. - Với bạn bè.
 Đối tượng Gọi Tự xưng
Với thầy, cô thầy, cô em, con
Với bố, mẹ bố, ba, tía... con
 mẹ, má, u...
Với anh, chị anh, chị em
Với em em anh, chị
Với bạn bè cậu, bạn, đằng ấy... tôi, tớ, mình... Đại từ xưng hô 
I. Nhận xét:
 II. Ghi nhớ:
1.Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay 
 chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; 
 nó, chúng nó, 
 2. Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều 
 danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, 
 tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn, 
 3. Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng 
 mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. Đại từ xưng hô 
III. Luyện tập:
Bài 1:Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của 
nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:
 - Các đại từ xưng hô: anh, tôi, ta, chú em. 
 - Rùa xưng là tôi, gọi Thỏ là anh.
 * Thái độ: Tôn trọng, lịch sự với Thỏ.
 - Thỏ xưng là ta, gọi Rùa là chú em.
 * Thái độ: Kiêu căng, coi thường Rùa.
Bài 2: Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi 
ô trống : AI NHANH HƠN?
LUẬT CHƠI NHƯ SAU: Với mỗi đại từ đã cho có thể điền được 
vào nhiều ô trống trong đoạn văn. Cô đã đánh số thứ tự các ô 
trống trong bài. Các em hãy quan sát và lựa chọn đáp án cho 
từng ô trống. Thời gian dành cho mỗi câu hỏi là 5 giây. TRÒ CHƠI: AI NHANH HƠN?
 Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn: Câu 1: Đại từ “tôi” được 
 - Tôi1 và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, điền vào những ô trống 
chợt Tu Hú gọi: “Kìa, cái trụ chống trời.” Tôi2 nào?
ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc 
ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. Nó3 tựa 
như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang 
sông, mà dựng đứng trên trời cao. A. 1,2,4
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong 
thả nói:
 - Tôi4 cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó5 cao hơn B. 1,2,3
tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện 
mà chúng6 ta thường gặp. Đó là trụ điện cao thế 
mới được xây dựng. C. 1,3,4
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. 
Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. TRÒ CHƠI: AI NHANH HƠN?
 Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
 Câu 2: Đại từ “nó” được 
 - Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, 
chợt Tu Hú gọi: “Kìa, cái trụ chống trời.” Tôi điền vào những ô trống 
ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc nào?
ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. Nó3 tựa 
như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang 
sông, mà dựng đứng trên trời cao. A. 2,3
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong 
thả nói:
 - Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó5 cao hơn B. 3,5
tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện 
mà chúng6 ta thường gặp. Đó là trụ điện cao thế 
mới được xây dựng. C. 5,6
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. 
Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. TRÒ CHƠI: AI NHANH HƠN?
 Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
 - Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, Câu 3: Đại từ xưng hô nào 
chợt Tu Hú gọi: “Kìa, cái trụ chống trời.” Tôi được điền vào ô trống thứ 6?
ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc 
ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. Nó tựa 
như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang 
sông, mà dựng đứng trên trời cao. A. tôi
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong 
thả nói:
 - Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó cao hơn B. nó
tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện 
mà chúng6 ta thường gặp. Đó là trụ điện cao thế 
mới được xây dựng.
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. C. chúng ta
Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
 - Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: 
“Kìa, cái trụ chống trời.” Tôi ngước nhìn lên. Trước mắt là những 
ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. Nó tựa như 
một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng 
trên trời cao.
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:
 - Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó cao hơn tất cả những ống 
khói, những trụ buồm, cột điện mà chúng ta thường gặp. Đó là trụ 
điện cao thế mới được xây dựng.
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì 
thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN, HỌC GIỎI!