Đề luyện thi học sinh giỏi lớp 4, 5 môn Tiếng Việt

ĐỀ 1
ĐỀ LUYỆN THI HSG
LỚP 4-5 TIẾNG VIỆT
PHẦN I: Luyện từ và câu:
Câu 1: (2 điểm) 
Tìm danh từ, động từ, tính từ trong đoạn văn sau:
	“Hương sầu riêng thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn.”
BÀI LÀM
Danh từ: Hương, sầu riêng, trong,không khí, mùi thơm, mít, cái béo, trứng gà,cái vị, mật ong
Động từ: bay, tan
Tính từ: thơm đậm, rất xa, lâu, thơm, chín, béo, ngọt, già hạn
Câu 2: (2 điểm) 
Cho đoạn văn sau:
	“Trời trong xanh, biển nhẹ nhàng. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm, dông gió, biển đục ngầu giận dữ ... Như một con người biết buồn, vui; biển lúc lạnh lùng, đăm chiêu; lúc tưng bừng, ồn ã.”
Tìm và ghi ra các nhóm từ trái nghĩa với nhau.
Tìm và ghi ra các từ ghép tổng hợp. 
Tìm và ghi ra các từ láy.
BÀI LÀM
Từ trái nghĩa: trong xanh – âm u, xám xịt, đục ngầu,
nhẹ nhàng – nặng nề, ầm ầm, giận dữ
buồn – vui 
lạnh lùng, đăm chiêu – giận dữ, tưng bừng, ồn ã
Từ ghép tổng hợp:
Trong xanh, âm u, mây mưa, dông gió, giận dữ, đăm chiêu 
Từ láy:
nhẹ nhàng, xám xịt, nặng nề, ầm ầm, lạnh lùng, tưng bừng, ồn ã
Câu 3: (2 điểm) 
Hãy giải nghĩa từ “đường” trong các câu sau:
Trời mưa, đường lầy lội.
Mặt trống đồng có nhiều đường nét hoa văn tinh xảo.
Túi đường rơi lề đường.
Bệnh tiêu chảy thường lây qua đường tiêu hóa. 
Hãy cho biết, từ “đường” ở câu nào mang nghĩa gốc ? Từ “đường” ở câu nào mang nghĩa chuyển ? Từ “đường” ở câu nào là từ đồng âm ?
BÀI LÀM
a) Trời mưa, đường lầy lội. Có nghĩa: đường đi, đường lộ, mặt đường,..từ có nghĩa gốc.
b) Mặt trống đồng có nhiều đường nét hoa văn tinh xảo. Có nghĩa: hình dạng, hình vẽ, đường vẽ, chạm, khắc,từ mang nghĩa chuyển.
c) Túi đường rơi lề đường. Có nghĩa: chất ngọt chiết xuất từ mía đường, củ cải đường,từ đồng âm với từ đường đi, đường lộ.
d) Bệnh tiêu chảy thường lây qua đường tiêu hóa. Có nghĩa: lộ trình, qui trình, hướng đi của thức ăn từ miệng đến bộ phận bài tiết. Từ mang nghĩa chuyển.
Câu 4: ( 2 điểm ) 
Tìm trạng ngữ, chủ ngữ và vị ngữ trong các câu sau:
a) Đằng xa, trong mưa mờ, bóng những nhịp cầu sắt uốn cong đã hiện ra.
 TN CN VN
b) Dưới ánh sáng lờ mờ của trăng hạ tuần, giữa mặt hồ yên ắng, một chiếc
 TN
thuyền nhỏ lửng lờ trôi. Mái chèo khua nhẹ trên mặt nước.
 CN VN CN VN
Câu 5: ( 2 điểm ) 
Đọc đoạn thơ sau:
	Hôm nay trời nắng như nung
	 Mẹ em đi cấy phơi lưng cả ngày.
	Ước gì em hóa đám mây,
	 Em che cho mẹ suốt ngày bóng râm
	(Thanh Hào)
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh ở dòng thơ nào ?
Hãy nêu s/nghĩ và t/cảm của người con đối với mẹ qua đoạn thơ trên.
BÀI LÀM
a) Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh " trời nắng như nung" ý nói mẹ đi cấy dưới sự khắc nghiệt của thời tiết.
b)Qua bài thơ “Bóng mây”, tác giả Thanh Hào đã khắc hoạ hình ảnh một người mẹ thật lam lũ, thật vất vả. Mẹ phải “phơi lưng” đi cấy cả ngày dưới bầu trời “nắng như nung” (cái nắng nóng như có lửa nung) mong muốn giúp đỡ, (ước gì em hóa đám mây) chia sẻ sự làm lụng khó nhọc của người con đối với mẹ mình (..che cho mẹ suốt ngày bóng râm). 
 Thấu hiểu được nỗi vất vả của mẹ, người con thầm ước mình hoá thành mây để suốt ngày che mát cho mẹ. Quả thật, một bóng mây xuất hiện giữa một bầu trời nắng nóng vô cùng có giá trị với một người mẹ đang phải phơi nắng để l/việc ngoài đồng. Điều ước nhỏ nhoi mà thật là ý nghĩa, thật là cảm động. Nó thể hiện một tình yêu thương vừa sâu sắc lại vừa cụ thể, vừa thiết thực của người con đối với mẹ.
PHẦN II: Tập làm văn ( 8 điểm )
 	Sân trường em (hoặc nơi công viên, nơi xóm làng em ở) có trồng nhiều cây bóng mát. Hãy miêu tả một cây bóng mát mà em thích nhất. 
BÀI LÀM
 	Ở trường em có rất nhiều loài cây cho bóng mát. Trong đó em thích nhất cây đa trồng ở góc sân.
	Từ xa nhìn lại, cây như một chiếc ô xanh mát rượu. Đến gần mới thấy thân cây to, rắn chắc, mọc ra thành 2 nhánh như hai con rồng uốn vào nhau. Rễ nhô lên gồ ghề tạo ra những hình thù kì lạ. Đặc biệt, rễ còn mọc ra cả ở thân và cành, buông xuống như tấm rèm. Cành đan xen vào nhau, xoắn xuýt, nâng những tán lá xòe rộng, reo vui cùng chim chóc, chao lượn trong không gian. Lá to, hình bầu dục, xanh mướt, ánh sáng xuyên qua chỉ còn lại màu ngọc bích. Lấp ló trong tán lá là những bông hoa màu vàng nhạt, nhỏ li ti như những ngôi sao. Quả đa nhỏ, màu vàng cam, tròn như hòn bi ve.
 Xuân sang, chim chóc đậu đầy cành, hót ríu rít nghe rất vui tai. Khi ra chơi, em thường đọc truyện cùng mấy bạn dưới gốc cây hoặc bóng mát. Em rất yêu cây đa này và sẽ nhắc nhở cùng các bạn nhỏ rằng: “không bẻ cành, ngắt lá để cây luôn xanh tốt