Giáo án Luyện từ và câu 5 - Tiết 29: Mở rộng vốn từ: Hạnh phúc

Gi¸o ¸n thao gi¶ng cÊp huyƯn
N¨m häc : 2010 - 2011
------—&–------
 Giáo viên : Vũ Anh Dũng
 Đơn vị : Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám – Ân Thi 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TiÕt 29: Më réng vèn tõ : H¹nh phĩc.
I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT:
- Hiểu nghĩa của từ hạnh phúc( BT1) .
- T×m ®­ỵc tõ ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa víi tõ h¹nh phĩc, nªu ®­ỵc mét sè tõ ng÷ chøa tiÕng phĩc( BT2, BT3)
- Biết trao đổi, tranh luận cùng các bạn để x¸c ®Þnh ®­ỵc yÕu tè quan träng nhÊt t¹o nªn mét gia ®×nh h¹nh phĩc( BT4).
- Học sinh biết sử dụng vốn từ vào quá trình nói và viết.
II. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC 
Một vài tờ giấy khổ to để hs làm BT2,3 theo nhóm .
Từ điển đồng nghĩa tiếng Việt , Sổ tay từ ngữ Tiếng việt tiểu học .
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC 
HOẠT ĐỘNG THẦY
HOẠT ĐỘNG TRÒ
A.KIỂM TRA BÀI CŨ( BT2 , tr 143 tiết LTVC tuần trước) 
- Gọi học sinh đọc.
- GV nhận xét ghi điểm.
- Nhận xét chung ý thức chuẩn bị bài.
B.DẠY BÀI MỚI 
1.Giới thiệu bài:
- Chúng ta đang học chủ điểm nào?
- Giáo viên cho học sinh quan sát tranh và hỏi:
- Bức tranh vẽ cảnh gì?
- Các em thấy không? Cảnh xum họp gia đình rất đầm ấm và hạnh phúc. Vậy hạnh phúc là gì? Bài học hôm nay thầy cùng các em sẽ tìm hiểu về hạnh phúc và mở rộng vốn từ về chủ đề hạnh phúc. ( Giáo viên ghi đầu bài)
-Hs đọc lại đoạn văn tả mẹ cấy lúa .
- HS trả lời: Chủ điểm: Vì hạnh phúc con người.
- Bức tranh vẽ cảnh một gia đình đang xum họp bên mâm cơm.
2.Hướng dẫn hs làm bài tập 
 *Bài tập 1: 
- Gọi học sinh đọc đầu bài:
- GV giúp hs nắm vững yêu cầu của bài BT: Trong 3 ý đã cho các em phải chọn 1 ý thích hợp nhất để giải nghĩa cho từ hạnh phúc.
- GV gọi học sinh lựa chọn đáp án.
- Vì sao em không chọn ý a, c?
- Đúng đấy các em ạ! 
- Ý thích hợp nhất để giải nghĩa từ hạnh phúc là ý b.
- Gọi học sinh nhắc lại.
- Đặt câu với từ hạnh phúc?
Chuyển ý: Các em đã hiểu thế nào là hạnh phúc, bây giờ chúng ta cùng chuyển sang bài tập 2.
*Bài tập 2 :
- Yêu cầu học sinh đọc đầu bài.
- Cho học sinh thảo luận nhóm 4.( 1 phút)
- Cả lớp và GV nhận xét.
- So sánh đáp án và gọi 1 học sinh đọc lại đáp án.
- Đặt câu với một trong các từ đồng nghĩa, trái nghĩa với từ hạnh phúc.
Chuyển ý: các em đã tìm và hiểu đúng về các từ đồng nghĩa, trái nghĩa với từ hạnh phúc. Bây giờ thày cùng các em chuyển sang bài tập 3.
 *Bài tập 3:
- Gọi học sinh đọc yêu cầu và mẫu bài tập.
* Trò chơi: Tiếp sức.
- Giáo viên chia lớp làm 2 đội và xếp thành 2 hàng trước bảng.
- Phát phấn cho em đầu tiên của mỗi nhóm, yêu cầu hai em đầu tiên lên bẳng viết một từ của mình tìm được. sau đó nhanh chóng chuyền phấn cho bạn thứ hai lên viết. Cứ như vậy cho đến hết.
- Nhóm thắng cuộc là nhóm tìm được nhiều từ đúng, nhanh.
- Lưu ý học sinh là: tiếng phúc cĩ thể đứng trước hoặc sau.
- Tổng kết, tuyên dương nhóm tìm được nhiều từ và đúng.
- Yêu cầu học sinh giải thích nghĩa các từ trên bảng.
- Gv khuyến khích hs sử dụng từ điển; nhắc các em chú ý: chỉ tìm từ ngữ chứa tiếng phúc với nghĩa là điều may mắn, tốt lành.
-Phúc ấm (phúc đức của tổ tiên để lại)
-Phúc bất trùng lai (điều may mắn không đến cùng một lúc)
-Phúc đức (điều tốt lành để lại cho con cháu)
-Phúc hậu (có lòng thương người, hay làm điều tốt cho người khác)
-Phúc lợi (lợi ích mà người dân đựơc hưởng, không phải trả tiền hoặc chỉ trả một lần. 
Phúc lộc: gia đình yên ấm, tiền của dồi dào.
-Phúc phận (phần may mắn được hưởng do số phận 
-Phúc thần (cứu tinh ) 
-Phúc trạch (phúc đức do tổ tiên để lại)
-Vô phúc: không được hưởng may mắn.
+Tìm từ đồng nghĩa, trái nghĩa với từ phúc hậu: 
- Đặt câu với từ tìm được.
 * Chuyển ý: Cho học sinh quan sát và đọc lời thoại của 3 bức ảnh. các em thấy đấy, có nhiều yếu tố tạo nên hạnh phúc. Thầy cùng các em tìm hiểu bài tập 4 xem yếu tố nào là quan trọng nhất.
 *Bài tập 4 :
- Thảo luận nhóm 6 theo yêu cầu của đầu bài. 
- Đại diện các nhóm lên tranh luận để tìm ra yếu tố quan trọng nhất 
- Giáo viên kết luận.
- Hs đọc.
- Hs làm việc cá nhân.
- Đáp án b là thích hợp nhất.
- Vì: Ý a chỉ diễn tả cảm giác lúc ăn no ngủ yên; ý chỉ tả tâm trạng vui vẻ của người khi làm việc.
- Ý thích hợp nhất để giải nghĩa từ hạnh phúc là ý b) Trạng thái sung sướng vì cảm thấy hoàn toàn đạt được ý nguyện.
- ( 3 HS):
+ Em rất hạnh phúc vì mình đạt danh hiệu học sinh giỏi.
+ Gia đình em sống rất hạnh phúc.
+ Mẹ em mỉm cười hạnh phúc khi thấy các con mình chăm ngoan.
- Học sinh đọc.
-Trao đổi và viết câu trả lời vào bảng nhóm.
- Các nhóm trưng bày kết quả.
Từ đồng nghĩa với từ hạnh phúc
Từ trái nghĩa với từ hạnh phúc
sung sướng, may mắn, mãn nguyện,
Bất hạnh, khốn khổ, cực khổ, cơ cực,.
- Anh ấy rất may mắn trong cuộc sống.
- Cô Tấm có lúc phải sống một cuộc sống cơ cực..
- Học sinh đọc.
- Ví dụ:
+ Phúc lợi: lợi ích công cộng mà người dân được hưởng không phải trả tiền hoặc chỉ trả một phần.
+ Phúc thần: vị thần chuyên làm các điều tốt.
+ Phúc lộc: Gia đình yên ấm, tiền của dồi dào.
+ Phúc phận: Phần may mắn được hưởng do số phận.
- Đồng nghĩa với từ phúc hậu là nhân từ, trái nghĩa với phúc hậu là độc ác . . .
- Đặt câu:
w Gia đình ta được may mắn như thế là nhờ phúc ấm của tổ tiên để lại.
w Bác ấy ăn ở rất phúc đức. 
w Bà tôi trông rất phúc hậu. 
w Nhà nước cố gắng nâng cao phúc lợi của nhân dân. Gia đình ấy phúc lợi dồi dào. 
w Mỗi người có một phúc phận của mình. 
w Ông ấy là phúc thần của chúng tôi.
-Trao đổi theo nhóm.
- 4 học sinh đại diện các nhóm lên tranh luận.
3.Củng cố, dặn dò 
- Hôm nay chúng ta học bài gì?.
- Em hiểu thế nào là hạnh phúc?
- Theo em, yếu tố nào tạo nên một gia đình hạnh phúc?
* Liên hệ: Em phải làm gì để góp phần tạo nên niềm hạnh phúc trong gia đình mình?
- Giáo viên và học sinh hát bài: Cả nhà thương nhau.
-MRVT: Hạnh phúc.
- Hạnh phúc là trạng thái sung sướng vì cảm thấy hoàn toàn đạt được ý nguyện.
- Mọi người sống hòa thuận.
- Giúp đỡ bố mẹ, hòa thuận với anh chị em, vâng lời ông bà cha mẹ, chăm ngoan học giỏi, lễ phép với những người xung quanh.