Giáo án môn Tiếng Việt Lớp 5 - Tuần 16 (Chuẩn kiến thức kỹ năng)

Tập đọc: Thầy Thuốc Như mẹ hiền
 Theo: Trần Phương Hạnh
 I. Mục đích- yêu cầu 
 1. Rèn kỹ năng đọc thành tiếng
 - Phát âm đúng một số từ khó: Lãn Ông, nóng nực, nồng nặc, cứu , sổ thuốc.
 - Đọc lưu loát, diễn cảm bài văn với giọng kể nhẹ nhàng, điềm tĩnh, thể hiện thái độ cảm phục tấm lòng nhân ái, không màng danh lợi của Hải Thượng Lãn Ông.
 2. Rèn kỹ năng đọc- hiểu
 - Hiểu nghĩa các từ ngữ : Hải Thượng Lãn Ông, ân cần, hối hận, không màng danh lợi, tiến cử chức ngự y 
 - Hiểu ý nghĩa bài văn: Ca ngợi tài năng, tấm lòng nhân hậu và nhân cách cao thượng của Hải Thượng Lãn Ông. 
 3. Giáo dục học sinh lòng tự hào, niềm yêu quý thầy thuốc Việt Nam 
 II. Đồ dùng dạy học 
 - Tranh minh họa trong SGK 
 - Thông tin thêm về Hải Thượng Lãn Ông,về bệnh đậu mùa. 
 - Bảng phụ ghi sẵn đoạn 1 cần luyện đọc diễn cảm. 
 III . Các hoạt động dạy học
Hoạt động dạy
Hoạt động học
 1.ổn định tổ chức.
 2.Kiểm tra bài cũ 
 GV: Giờ trước, các em đã được học bài tập đọc gì?
-1HS trả lời: "Bài ngôi nhà đang xây"
 - Gọi học sinh xung phong đọc 2 khổ thơ đầu 
- 1 HS đọc
 ?Tìm những chi tiết vẽ lên hình ảnh một ngôi nhà đang xây " 
+....giàn giáo như cái lồng che chở trụ bê tông nhú lên, bác thợ nề đang cầm bay, ngôi nhà thở ra mùi vôi vữa
 - Gọi HS nhận xét phần đọc và TLCH của bạn- cho điểm 
- 1HS nhận xét 
 - Gọi học sinh xung phong đọc những hình ảnh em thích trong bài thơ? 
- 1HS đọc
 ? Vì sao em thích những hình ảnh đó?
+.... vì những hình ảnh đó làm cho ngôi nhà đang xây được miêu tả sống động hơn, 
gần gũi hơn
 - Gọi HS nhận xét.`
- 1 HS nhận xét 
 GV: Qua kiểm tra bài cũ, cô thấy 2 bạn về nhà học bài rất tốt. Cả lớp khen hai bạn nào. Sau đây,cô trò mình cùng chuyển sang học bài mới 
 3. Bài mới: 
 a. Giới thiệu bài: Treo tranh vẽ Hải Thượng Lãn Ông
 ?Tranh vẽ ai?
 ?Em biết gì về Hải Thượng Lãn Ông?
 GV: Các em ạ:Hải Thượng Lãn Ông là tên hiệu của Lê Hữu Trác. Ông sinh ra ở làng Liêu Xá -huyện Đồng Hào-phủ Thượng Hồng-trấn Hải Dương và mất tại xã Sơn Quang-huyện Dương Sơn-tỉnh Hà Tĩnh.Ông là một thầy thuốc nổi tiếng tài đức trong lịch sử y học Việt Nam. Bài tập đọc "Thầy thuốc như mẹ hiền"của tác giả Trần Phương Hạnh"mà các em học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về ông.
 HS quan sát tranh 
 +....vẽ Hải Thượng Lãn Ông
 2-3 học HS trả lời
 HS nghe
 - Ghi tên bài và gọi HS nhắc lại tên bài 
- 2 HS nhắc lại.
 - Yêu cầu HS mở SGK trang 153
- HS mở SGK 
 b. Luyện đọc bài:
 GV:Trước hết, các em cùng luyện đọc bài
 - Gọi 1 HS khá đọc toàn bài
- 1HS đọc, lớp nhẩm theo 
 ?Theo em,bài văn này có thể chia thành mấy đoạn? Chia thế nào cho hợp lý?
+ Đ1: Từ đầu đến " cho thêm gạo củi"
+ Đ2: Tiếp đến " càng hối hận"
+ Đ3: Còn lại 
 Gọi HS nhận xét-bổ sung
HS nhận xét -bổ sung 
 GV: Cô cùng đồng ý với cách chia ấy.Tiếp theo,các em sẽ đọc nối tiếp đoạn trong bài. 
 - Lần 1: Gọi 3 HS tổ Một đọc nối tiếp
- 3 HS đọc,lớp nhẩm theo
 ?Em thấy, bạn nào đọc to, rõ ràng nhất? 
-1-2 học sinh trả lời
 ? Các bạn đã đọc đúng các từ khó chưa? 
+ ... Còn một số từ đọc sai.
 -Lần 2:Gọi 3 HS tổ 2 đọc nối tiếp.Lớp theo dõi tìm từ khó đọc trong bài và từ mà bạn đã đọc sai. 
- 3 HS tổ 2 đọc
 ?Đoạn 1 có từ nào khó đọc? vì sao? 
 (GV ghi bảng)
 ?Em hãy nêu cách đọc những tiếng có âm đầu là l-n?
 ?Hãy đọc lại 3 từ này ?
 ? Trong đoạn 2 bạn đã đọc sai từ nào?
 (GV ghi bảng )
 ? Bạn đã đọc sai âm nào ,vần nào ?
 ? Hãy đọc lại 2 từ này ?
 ? Tìm câu văn dài trong đoạn 3?
 (GV ghi bảng)
 ? Khi đọc câu văn dài ta cần ngắt nghỉ thế nào cho hợp lí ?
 ?Nêu cách ngắt nghỉ câu văn này?
 ( GV sổ chéo trên bảng ) 
 -Gọi 1 HS đọc lại câu văn
+...Lãn Ông, nóng nực, nồng nặc(vì thường đọc sai cặp âm đầu l-n)
+ 1 HS trả lời 
+ 2 HS đọc 
+... cứu, sổ thuốc.
+... âm s, vần ưu.
-2 HS đọc 
- 1HS trả lời 
+... ngắt hơi sau mỗi cụm từ ,ở vị trí có dấu phẩy ,nghỉ hơi ở cuối câu
 1 HS trả lời.
1 HS đọc
- Lần 3:Gọi 3 HS tổ 3 đọc nối tiếp
- 3 HS đọc 
 ? Trong đoạn 1 em chưa hiểu nghĩa từ nào? 
 GV: SGK đã chú giải nghĩa của 2 từ này.Hãy đọc cho các bạn cùng nghe.
 GV: Các em ạ! Bệnh đậu là loại bệnh nguy hiểm .Ai cũng có thể mắc bệnh này song trẻ em là đối tượng mắc nhiều nhất .Để phòng tránh bệnh đậu, các em phải làm tốt việc giữ vệ sinh cá nhân.
Trong đoạn 2 có từ:" tái phát"em nào xung phong đọc chú giải từ này .
?"ngự y " là gì ? Hãy đọc chú giải để các
+ ..danh lợi, bệnh đậu
-1 HS đọc 
 HS nghe.
-1 HS đọc
-1 HS trả lời:chức quan trông coi việc chữa
 bạn cùng hiểu nghĩa. 
- Luyện đọc đoạn theo nhóm
GV :Để tất cả các em đều được đọc bài, cô sẽ dành 2 phút cho các em luyện đọc bài theo nhóm đôi. Khi bạn đọc, em chú ý nghe để sửa sai cho bạn . Thời gian 2 phút bắt đầu:
 GV: Qua theo dõi,cô thấy các nhóm luyện đọc rất tích cực.Để biết xem nhóm nào hoạt động tích cực nhất cô sẽ mời 3 bạn đại diện của 3 nhóm nối tiếp nhau đọc bài. Lớp theo dõi tìm xem bạn nào đọc tốt nhất.
- Gọi 3 HS đại diện cho 3 nhóm đọc bài 
 ? Em thấy bạn nào đọc tốt nhất?
 GV: Các em nhìn vào SGK nghe cô đọc bài:
- GV đọc mẫu .
 bệnh trong cung vua. 
HS nghe.
3 HS đọc 
HS nghe.
c. Tìm hiểu bài :
 GV: Trên đây, cô đã giúp các em luyện đọc bài. Tiếp theo,cô sẽ giúp các em tìm hiểu nội dung của bài.
 - Gọi HS đọc câu đầu của đoạn 1 
-1 HS đọc 
 ? Hải Thượng Lãn Ông là người thế nào?( GV ghi bảng: giàu lòng nhân ái, không màng danh lợi)
+ ... là một thầy thuốc giàu lòng nhân ái, không màng danh lợi 
 GV: Trước hết, chúng ta đi tìm hiểu tấm lòng nhân ái của Lãn Ông.
-Yêu cầu HS đọc thầm đoạn 1 và cho biết : 
- Đọc thầm 
 ? Lãn Ông chữa bệnh cho ai? 
+... cho con của người thuyền chài.
 ? Chi tiết nào nói lên lòng nhân ái của Lãn Ông trong việc chữa bệnh cho con người thuyền chài?
- 1 học sinh trả lời, lớp bổ sung 
+ ...nghe tin con người thuyền chài bị bệnh nặng ông tự tìm đến thăm.
+ Ông ân cần chăm sóc em bé từng tháng trời không ngại khổ, ngại bẩn.
+ Chữa khỏi bệnh cho em bé ông không những không lấy tiền mà còn cho thêm gạo , củi.
? Đặt câu nói từ "ân cần"? Em hiểu "ân
+VD: Cô giáo ân cần dạy bảo chúng em 
 cần" là gì ? 
... là cách đối xử tỏ ra quan tâm chu đáo đầy nhiệt tình
 GV treo tranh:Đây là bức tranh vẽ cảnh Lãn Ông chữa bệnh cho con người thuyền chài .Dựa vào nội dung của đoạn 1, em hãy mô tả lại nội dung bức tranh 
 - Yêu cầu HS đọc thầm đoạn 2 :
 ? Đoạn văn cho biết Lãn Ông chữa bệnh cho ai ? 
+ ... cho người phụ nữ 
+ ...cho người phụ nữ 
 ? Được Lãn Ông cho thuốc bệnh tình của người phụ nữ thế nào?
+ ... thuyên giảm 
 ? Vậy tại sao người phụ nữ ấy lại chết? 
+ ... vì bệnh tái phát, người chồng đã lấy thuốc của thầy thuốc khác 
 ? Đọc giúp cô câu hỏi 2 của bài ?
 ?Ai trả lời được câu hỏi này ?
-1HS đọc 
-1HS trả lời ,lớp bổ sung 
 + ... người phụ nữ chết do tay thầy thuốc khác nhưng ông tự buộc tội mình về cái
chết ấy. Ông rất hối hận. 
 ?Tìm từ đồng nghĩa với từ "hối hận". Theo em " hối hận" là gì ? 
+ ... hối tiếc, ân hận. 
+ ...là lấy làm tiếc và cảm thấy đau lòng day dứt khi nhận ra lầm lỗi của mình .
GV:Lãn Ông hối hận vì giá như đêm hôm ấy ông trực tiếp đến cho thuốc người phụ nữ thì có lẽ sẽ cứu được người phụ nữ ấy .Chính vì hối hận nên ông đã ghi vào sổ thuốc của mình coi đó là bài học quý báu cho mình.
+Đoạn 1và 2 cho ta biết điều gì ?
+ .... ông là người giàu lòng nhân ái, tài năng, có lương tâm có trách nhiệm với nghề, với mọi người.
- Gọi học sinh đọc đoạn cuối 
- 1 học sinh đọc 
 ? Vì sao nói:Lãn Ông không màng danh lợi ?
 (GV ghi bảng:tiến cử chức ngự y )
- Ông được vời vào cung chữa bệnh, được tiến cử chức ngự y song ông đã khéo léo chối từ. 
 ? Từ "tiến cử" nên hiểu thế nào cho đúng? 
+ ..."tiến cử": giới thiệu người có tài năng để được sử dụng.
 GV: Suốt đời, Lãn Ông không vương vào vòng danh lợi. Điều này giải thích tại sao ông lại lấy tên hiệu là Lãn Ông. Bởi Lãn Ông là ông lão lười , ngụ ý rằng ông lười biếng với chuyện danh lợi.Hãy đọc 2 câu thơ tỏ ý chí của ông 
? Em hiểu gì về hai câu thơ?
- 1 HS đọc 
Hãy thảo luận nhóm đôi trong 1 phút để tìm ý trả lời cho câu hỏi này? 
 HS thảo luận nhóm đôi 
? Ai xung phong trả lời câu hỏi?
- 3-4 HS trả lời
+ Lãn Ông không màng công danh chỉ chăm làm việc nghĩa.
+ Công danh rồi sẽ trôi đi, chỉ có tấm lòng nhân nghĩa là còn mãi.
+ Công danh chẳng đáng coi trọng, tấm lòng nhân nghĩa mới đáng quý, không thể thay đổi.
GV: Lãn Ông quả là người có lẽ sống cao thượng phải không các em?Trong cuộc sống cái danh chỉ là tạm thời, nó có thể trôi đi như dòng nước chảy ,còn tấm lòng nhân nghĩa mới là cái đáng quý,đáng trân trọng và là vĩnh cửu.
HS nghe
d.Luyện đọc diễn cảm.
GV: Các em vừa tìm hiểu nội dung bài.Hiểu bài rồi cô tin là các em sẽ đọc bài hay hơn.Các em có đồng ý không? Vậy chúng ta sẽ luyện đọc thật hay bài văn :
HS nghe
- Gọi 3 HS nối tiếp nhau đọc bài. Lớp theo dõi để tìm cách đọc hay.
- 3 học sinh đọc. Lớp theo dõi tìm cách đọc hay
Cô thấy em ....đọc bài rất hay.Em có thể cho các bạn biết giọng đọc của bài?
+... đọc với giọng kể nhẹ nhàng, điềm tĩnh 
GV: Vì thời gian có hạn nên chúng ta tập chung luyện đọc đoạn văn sau:
 (GV treo bảng phụ)
- GV đọc mẫu 
- HS nghe đọc 
 ? Đoạn văn này nói về điều gì ? 
+...sự tận tụy và lòng nhân hậu của Hải Thượng Lãn Ông 
 ? Để thể hiện nội dung đó ta cần nhấn giọng ở những từ ngữ nào?
-1HS trả lời, lớp bổ sung
+...nhấn giọng ở các từ: nhà nghèo, đầy mụn mủ, nồng nặc, không ngại khổ, ân cần , suốt một tháng rồi, cho thêm gạo củi 
 ? Câu" Lãn Ông biết tin bèn đến thăm " ngắt thế nào cho đúng ? ( GV sổ chéo ) 
+...ngắt sau tiếng "tin"
.
GV:Theo cách đọc này các em sẽ luyện đọc diễn cảm đoạn văn trong 1 phút theo nhóm đôi,chú ý sửa sai cho nhau.Thời gian
 1 phút bắt đầu: 
Luyện đọc diễn cảm trong nhóm đôi. 
GV: bây giờ,cô tổ chức cho cả lớp mình thi đọc diễn cảm trước lớp. Ai xung phong đọc bài?
GV gọi 3 HS lên thi đọc.Lớp các em theo dõi xem bạn nào đọc hay nhất 
- 3 HS thi đọc bài. Lớp theo dõi, bình chọn bạn đọc hay.
 ? Theo em bạn nào đọc hay nhất? Vì sao? 
-1- 2 HS nhận xét.
GV:Cô thấy cả 3 bạn đều đọc hay đoạn văn.Cô thưởng cho mỗi bạn một điểm 10. Về nhà các em nhất là những bạn đọc yếu luyện đọc bài nhiều lần để đọc hay như bạn nhé. 
4.Củng cố - dặn dò.
 ? Chúng ta vừa được học bài tập đọc gì? 
- 1 HS trả lời 
 ? Qua bài tập đọc này,tác giả muốn ca ngợi điều gì ? 
- 1 HS trả lời - Lớp nhận xét bổ sung 
 +... ca ngợi tài năng, tấm lòng nhân hậu và nhân cách cao thượng của Hải Thượng Lãn Ông.
GV: Đó cũng chính là nội dung của bài tập đọc ( gv treo bảng phụ)
- Gọi 2 HS đọc lại nội dung 
- 2 hs đọc
Liên hệ : 
 ? Em có suy nghĩ gì sau khi học xong bài tập đọc? 
? Kể tên một số thầy thuốc giỏi ở nước ta mà em biết?
+Để thực mơ ước đó ngay bây giờ em cần phải làm gì?
- HS nối tiếp nhau trả lời 
+...em khâm phục tài năng,lòng nhân ái và nhân cách cao thượng của Hải Thượng Lãn Ông.
+...em mong đất nước ta ngày càng có nhiều thầy thuốc tài đức như: Hải Thượng Lãn Ông.
+...Tôn Thất Bách,Tôn Thất Tùng,Nguyễn Tài Thu,...
+...em mơ ước mai sau trở thành một bác sĩ giỏi để chữa bệnh cho mọi người đặc biệt là chữa cho người nghèo, người khuyết tật.
 +...phải tu dưỡng đạo đức và học tập thật tốt.
 GV tổng kết : Các em ạ. Bài tập đọc đã giúp chúng ta hiểu rõ về Hải Thượng Lãn Ông- một thầy thuốc nổi tiếng tài đức trong lịch sử y học Việt Nam.Ông xứng đáng là người mẹ hiền, là tấm gương sáng cho chúng ta noi theo. Tưởng nhớ đến ông nhân dân ta đã tác tượng ông, lập đền thờ ông và tên của ông được đặt cho những con đường ở những thành phố lớn.
Bài tập đọc đã mang lại cho em nhiều điều bổ ích. Các em có thích không? 
-Dặn dò: Về nhà luyện đọc bài nhiều lần và chuẩn bị bài sau:'' Thầy cúng đi bệnh viện''. 
 GV yêu cầu HS lấy vở ra ghi bài.
 HS nghe
HS ghi vở.