Giáo án Toán lớp 5 - Kì I - Bài 90: Hình thang

TOÁN
 Bài 90
HÌNH THANG
š&›
A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU 
 *Giúp học sinh :
Hình thành biểu tượng về hình thang
 Nhận biết được một só đặc điểm của hình thang , phân biệt được hình thang với một số hình đã học .
Biết vẽ hình để rèn luyện kĩ năng nhận dạng hình thang và một số đặc điểm của hình thang .
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 
Bộ đồ dùng dạy học Toán 5 .
Hai tờ bìa khổ Ao có vẽ một số hình đã học để chơi trò chơi hình và tên ( Nếu tổ chức ) .
Học sinh chuẩn bị .
Giấy kẻ ô vuông 1cm 1cm ; thước kẻ ; e ke , kéo cắt .
4 thanh nhựa trong bộ lắp ghép mô hình kĩ thuật để có thể lắp ghép thành hình thang .
C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 
 I . Kiểm tra bài cũ : 
II . Bài mới :
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. Giới thiệu bài .
- Giáo viên hỏi : Các em đã được học các hình nào ?
- Giáo viên giới thiệu : Trong tiết học này chúng ta cùng học một hình mới đó là hình thang .
2. Hình thành biểu tượng về hình thang
- Giáo viên : Cho học sinh quan sát hình vẽ cái thang trong sách giáo khoa ( Hoặc có điều kiện thì phóng to hình vẽ ) để nhận ra những hình ảnh của hình thang. Sau đó giáo viên vẽ hình thang ABCD 
( như sách giáo khoa ) lên bảng và giới thiệu để học sinh quan sát .
- Giáo viên hỏi : Em hãy cho biết điểm giống nhau giữa hình cái thang và hình ABCD ?
- Giáo viên nhận xét các ý kiến của học sinh sau đó nêu : Hình ABCD các em vừa quan sát thấy giống “ cái thang ” được gọi là hình thang .
- Hướng dẫn học sinh sử dụng 4 thanh nhựa trong bộ lắp ghép mô hình kĩ thuật để lắp ghép thành hình thang .
2. Nhận biết một số đặc điểm của hình thang .
- Giáo viên cho học sinh quan sát mô hình và hình vẽ trên bảng , phát hiện ra các đặc điểm của hình thang ( nếu học sinh gặp khó khăn , GV đặt câu hỏi gợi ý : 
+ Hình thang có mấy cạnh ? 
+ Có 2 cạnh nào song song với nhau ?
+ Hình thang là hình như thế nào ? 
- Giáo viên cho học sinh nêu ý kiến trước lớp .
 -Giáo viên kết luận và giới thiệu ( có thể vừa chỉ hình vừa nói ): “ Hình thang có một cặp cạnh đối diện song song gọi là 2 cạnh đáy ( đáy lớn và đáy bé ) ; hai cạnh kia gọi là 2 cạnh bên”.
- Gv yêu cầu : Hãy chỉ rõ các cạnh đáy , các cạnh bên của hình thang ABCD ?
- Giáo viên nêu : Cạnh đáy AB gọi là đáy bé , cạnh đáy CD gọi là đáy lớn .
-Giáo viên vẽ hình thang thứ 2 ( như sách giáo khoa ) , , giáo viên giới thiệu trên hình vẽ đường cao AH và độ dài AH là chiều cao của hình thang ABCD.
- Giáo viên có thể gợi ý để học sinh tự nêu nhận xét về đường cao AH , quan hệ giữa đường cao AH và 2 đáy .
- Giáo viên kết luận về đặc điểm của hình thang và yêu cầu 1 vài học sinh lên bảng nhắc lại .
- Giáo viên yêu cầu học sinh làm việc theo cặp : Dựa vào đặc điểm vừa học của hình thang các em hãy kiểm tra lại mô hình lắp ghép của mình đã là hình thang hay chưa ?
- Giáo viên yêu cầu các học sinh có mô hình đúng giơ tay .
- Giáo viên nhận xét kết quả lắp ghép mô hình của học sinh . Nhắc các em ghép chưa đúng ghép lại cho được hình thang .
3. Thực hành .
Bài 1 : 
- Giáo viên yêu cầu học sinh tự làm bài .
- Giáo viên gọi học sinh nêu kết quả kiểm tra các hình .
- Giáo viên hỏi : Tại sao hình 3 không phải là hình thang .
- Giáo viên vẽ các hình thang lên bảng , đặt tên cho các hình và yêu cầu học sinh chỉ rõ các cạnh đáy , các cạnh bên của các hình thang .
Bài 2: 
- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc đề bài và tự làm bài .
- Giáo viên lần lượt nêu từng câu hỏi và yêu cầu học sinh trả lời .
+ Trong 3 hình , hình nào có 4 cạnh và 4 góc .
 + Trong 3 hình , hình nào có hai cặp cạnh đối diên song song ?
+ Trong 3 hình , hình nào có một cặp cạnh đối diên song song ?
+ Hình nào có 4 góc vuông ?
+ Trong 3 hình , hình nào là hình thang ?
+ Có bạn nói hình 1 và hình 2 cũng là hình hình thang . Theo em , bạn đó nói đúng hay sai? Giải thích ?
- Giáo viên kết luận : Hình thang có một cặp canh đối diện song song .
Bài 3 :
- Giáo viên yêu cầu HS quan sát hình và tự vẽ trên giấy ô li đã chuẩn bị sẵn .
- Giáo viên yêu cầu 2 học sinh ngồi cạnh nhau đổi vở chéo để kiểm tra bài lẫn nhau 
- Giáo viên yêu cầu HS vẽ đúng giơ tay .
- Giáo viên hỏi : để vẽ đúng hình thang ta phải làm gì ?
Bài 4 : Giáo viên vẽ hình thang vuông ABCD( như sách giáo khoa ) lên bảng . Và yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
+ Đọc tên hình trên bảng .
+ Hình thang ABCD có những góc nào là góc vuông ?
+ Cạnh bên nào vuông góc với hai đáy ?
- Giáo viên giới thiệu : Hình thang có cạnh bên vuông góc với hai đáy gọi là hình thang vuông .
- Giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lại : Hình thang như thế nào thì được gọi là hình thang vuông ?
- Học sinh kể tên các hình đã học : hình tam giác , hình chữ nhật , hình bình hành , hình vuộng )
- Học sinh nghe để xác định nhiệm vụ của tiết học . 
- Học sinh quan sát hình .
- Một số học sinh phát biểu ý kiến .
- Học sinh thực hành lắp hình thang .
- 2 học sinh ngòi cạnh nhau quan sát hình ,trao đổi và cùng trả lời các câu hỏi cho nhau nghe .
+ Hình thang ABCD có 4 cạnh : AB, BC, CD, DA.
+ Hình thang ABCD có một cặp AB và CD song song với nhau .
+ Hình thang là hình có 4 cạnh trong đó có 2 cạnh song song với nhau .
- Mỗi câu hỏi một học sinh nêu ý kiến , các học sinh khác nghe và bổ sung ý kiến .
- Học sinh nghe và ghi nhớ kết luận .
Học sinh nêu : Hình thang ABCD có : 
+ Hai cạnh đáy AB và CD song song với nhau .
+ Hai cạnh bên là Ad và BC .
- Học sinh quan sát hình và nghe giảng .
- Học sinh : Đường cao AH là đoạn thẳng nằm giữa 2 đáy và vuông góc với 2 đáy AB và CD của hình thang 
- HS lên bảng chỉ vào hình vẽ nêu :
+ 2 cạnh cạnh đáy AB và CD song song với nhau .
+ 2 cạnh bên là AD và BC
+ Đường cao AH là đường vuông góc với hai đáy AB và BC; độ dài AH là chiều cao của hình thang .
- 2 học sinh ngồi cạnh nhau đổi cheoa mô hình và cùng kiểm tra ( Mô hình xếp có hai cạnh đối diên song song với nhau là đúng ).
- Học sinh thao tác trên giấy kẻ ô vuông đã chuẩn bị trước .
- Học sinh làm bài vào vở bài tập 
- 1 học sinh nêu , các học sinh khác nghe để nhận xét và bổ sung ý kiến . Cả lớp thống nhất bài giải đúng : 
 Các hình thang là : hình 1 , hình 2 , hình 4 , hình 5 , hình 6.
- Học sinh : Vì hình 3 không có cặp cạnh đối diện song song với nhau .
- Một vài học sinh nêu .
- Học sinh làm bài vào vở bài tập 
- Mỗi câu hỏi 1 HS nêu ý kiến , sau đó các bạn khác theo dõi, nhận xét :
+ Cả hình đều có 4 cạnh và 4 góc .
+ Hình 2 và hình 2 
+ Hình 3 chỉ có 1 cặp cạnh đối diện song song với nhau .
+ Hình 1 có 4 góc vuông .
-Trong 3 hình , hình 3 là hình thang .
+ Hình 1, và hình 2 cũng là hình thang vì có cặp cạnh đói diện song song với nhau .
- Học sinh làm bài .
- Học sinh kiểm tra chéo .
- Chúng ta cần vẽ được hai đường thẳng song song với nhau .
- Học sinh quan sát hình và trả lời câu hỏi :
+ Hình thang ABCD .
+ Hình thang ABCD có góc A và góc D là hai góc vuông .
+ Cạnh bên AD vuông góc với hai đáy AB và CD .
- Một số học sinh nêu lạikl về hình thang vuông trước lớp . Cả lớp nghe , ghi nhớ và học thuộc ngay tại lớp .
III. Củng cố dặn dò :
- Tổ chức trò chơi hình và tên .
 Chuẩn bị : hai tờ giấy Ao có vẽ và viết như sau : 
 . Hình bình hành ..
 . Hình chữ nhật.
 . Hình thoi .
 . Hình thang .
- Cách chơi : chia lớp thành 2 nhóm , mỗi nhóm cử 1 đại diện lên chơi . Giáo viên nêu yêu cầu : Nối nhanh hình với tên của nó . Nhóm nào nối đúng và nhanh nhất sẽ thắng .
Hoặc tổ chức cho học sinh thi vẽ hình thang :
+ Chia lớp thành 4 đội chơi , đồng thời chia bảng thành 4 phần , ghi tên của đội chơi vào từng phần .
+ Yêu cầu học sinh trong cùng một đội tiếp sức nhau vẽ hình thang . Mỗi em chỉ được vẽ 1 đường thẳng , em sau vẽ tiếp 1 đường thẳng, cứ thế 4 em tạo thành 1 hình thang , đến em thứ 5 thì tạo một hình thang mới .
+ Kết thúc cuộc chơi đội nào vẽ được nhiều hình thang đúng hơn là đội thắng cuộc 
IV. Bài tâp hướng dẫn luyện thêm .
Một bạn nói “ Hình chữ nhật , hình vuông , hình bình hành cũng là hình thang ”
 Em hãy cho biết bạn nói thế đúng hay sai ? Vì sao ?