Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5

PHÒNG GD & ĐT LÂM THAOXIN KÍNH CHÀO CÁC QUÝ VỊ ĐẠI BIỂU, CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI NGHỊ NGHIỆM THU ĐỀ TÀI - SKKN HUYỆN LÂM THAO NĂM 2010NỘI DUNG THUYẾT MINH I. Tên sáng kiến kinh nghiệmII. Thời gian thực hiện.III. Người viết sáng kiến.IV. Nội dung thyết minhPhần 1. Đặt vấn đềPhần 2. Giải quyết vấn đềPhần 3. Kết luận và kiến nghịTÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMHƯỚNG DẪN HỌC SINH TÌM HIỂU BÀI NHẰM RÈN KỸ NĂNG ĐỌC HIỂU TRONG TIẾT TẬP ĐỌC LỚP 5THỜI GIAN THỰC HIỆNTỪ NĂM 2008 ĐẾN NĂM 2010NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Giáo viên: NGUYỄN PHÚ HƯNG Trường Tiểu học Cao Xá – Lâm ThaoHướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 Phần I: Đặt vấn đề. 	Giáo dục Tiểu học là bậc học cơ sở đặt nền móng vững chắc cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó môn Tiếng Việt chiếm thời gian nhiều nhất so với tất cả các môn học khác ở Tiểu học. Nó góp phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu của nhân cách con người Việt Nam, là nền móng cho nền văn học nước nhà và là cơ sở để học tốt các môn học khác.	Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 Phần I: Đặt vấn đề. 	Trong môn Tiếng Việt phân môn Tập đọc là một phân môn quan trọng, thông qua phân môn này sẽ giúp các em hình thành và phát triển kỹ năng đọc. Trong đó kỹ năng đọc hiểu xác định những cái đích mà việc đọc của học sinh cần hướng tới, đồng thời cũng là phương tiện để đạt được sự thông hiểu văn bản của học sinh (HS). Để tiếp thu những thành tựu văn hóa khoa học của nhân loại, để hưởng thụ sự giáo dục mà xã hội dành cho các em.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	Việc đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học đã được triển khai từ nhiều năm nay, vì thế hầu hết giáo viên (GV) đều nắm bắt được và đã có sự đổi mới. Tuy nhiên sự kết hợp nhịp nhàng giữa thầy và trò còn một số hạn chế nhất định đặc biệt phần tìm hiểu nội dung bài trong phân môn Tập đọc. Trong những năm gần đây qua thực tế giảng dạy tôi đã tiến hành dự một số giờ dạy Tập đọc lớp 5, sau khi thảo luận nhận xét tôi thấy giờ dạy của nhiều GV chưa có sự đổi mới đáng kể. 	 Phần I: Đặt vấn đề. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	Là một GV được giao nhiệm vụ dạy lớp 4, 5 trong đó có môn Tiếng Việt. Tôi đã trăn trở tìm hiểu để nắm được thực trạng qua trao đổi với các đồng nghiệp, qua khảo sát học sinh, tôi thấy chất lượng phần đọc hiểu của các em HS trường tôi còn thấp. Tôi quyết định đi sâu nghiên cứu vấn đề này.	Xuất phát từ những vấn đề trên tôi lựa chọn SKKN “Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết Tập đọc lớp 5”. Phần I: Đặt vấn đề. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 Phần II: Giải quyết vấn đề	1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ.	Môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho HS. Trong đó đọc là một dạng hoạt động ngôn ngữ. Vì việc đọc không thể tách rời nội dung được đọc nên bên cạnh nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng đọc, giáo dục lòng yêu sách, phân môn Tập đọc cần làm cho HS giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống và kiến thức về văn học. Phát triển ngôn ngữ, tư duy, giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mỹ cho HS.	Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 	1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ.	Việc hướng dẫn HS tìm hiểu bài phải dựa trên các đặc điểm ngôn ngữ, các phong cách, các thể loại của văn bản như: Cách đọc và khai thác để hiểu một bài thơ, một đoạn tả cảnh một câu tục ngữ, một câu chuyện,là khác nhau. Đồng thời cũng phải dựa trên những hiểu biết về đề tài, chủ đề, kế cấu, nhân vật, quan hệ giữa nội dung và hình thức, các biện pháp tu từ Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	Chỉ khi nào HS hiểu được điều mình đang đọc mới được coi là biết đọc. Khi đọc mà hiểu được thì HS sẽ hứng thú hơn, ham học hơn. Tuy nhiên HS Tiểu học không phải lúc nào cũng hiểu được dễ dàng những điều mình đang đọc vì còn phải chú ý vào mặt chữ để đọc trơn và lưu loát. Ngoài ra do nghèo nàn về ngôn từ, hạn chế về kỹ năng liên kết thành câu, thành ý, nên việc hiểu và nhớ nội dung còn khó khăn. Đây là cơ sở đề xuất các biện pháp tối ưu nhất nhằm giúp HS lớp 5 tự mình chiếm lĩnh tri thức mới và chất lượng đọc hiểu được kết quả cao nhất.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 	2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ	Trong những giờ Tập đọc tôi đã được dự thì phần tìm hiểu bài đa số các GV đều sử dụng trung thành các câu hỏi trong SGK. Mà hệ thống câu hỏi trong mỗi bài thường có câu hỏi khó và câu hỏi khái quát, HS rất khó trả lời. Nhưng GV chưa quan tâm đúng mức khi dạy phần đọc hiểu cho một bài Tập đọc, chưa vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.	Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 	2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ	Về phía HS, các em cứ đọc, cứ trả lời câu hỏi trong SGK làm mất đi tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Nên các em chưa tham gia hào hứng phần tìm hiểu nội dung bài. Hơn nữa HS phần lớn là con em nông thôn, các em về nhà còn phải giúp đỡ gia đình nên chưa có nhiều thời gian chuẩn bị bài. Vì vậy chất lượng đọc hiểu còn thấp. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 3. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	Trong khi hướng dẫn HS tìm hiểu bài ở mỗi tiết tập đọc tôi đã nghiên cứu và tiến hành kết hợp một số phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Tất cả các phương pháp và hình thức tổ chức này sẽ hỗ trợ lẫn nhau giúp HS hứng thú hơn, thích học hơn, tiếp thu bài sẽ chủ động hơn. Từ đó hiểu bài sẽ sâu hơn, chắc chắn hơn. 	Các phương pháp đó là:Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5 3. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	3.1. Phương pháp hỏi - đáp:	Sử dụng đối với những câu hỏi dễ trả lời, nội dung trả lời ngắn. Tuy nhiên khi sử dụng cần phải sáng tạo, không nhất thiết phải thầy hỏi - trò trả lời mà trò hỏi - trò trả lời, trò hỏi - thầy trả lời. 	- Ví dụ: 1,2 ( SKKN trang 12).Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	3.2. Phương pháp giảng giải Góp phần giúp các em hiểu được vấn đề một cách đầy đủ hơn, sâu sắc hơn. Tuy nhiên nếu lạm dụng nó có thể dẫn đến chỗ thuyết giáo khô khan, kém hấp dẫn. Chỉ áp dụng với câu hỏi khó hiểu.	- Ví dụ: 1,2 (SKKN trang 13)Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	3.3. Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan.	Chủ yếu cho các em quan sát tranh trong SGK, có một số bài có thể sưu tầm vật thật. Ưu diểm là sau khi quan sát các em rất dễ trả lời. Tuy nhiên GV cần đưa ra đúng lúc, đúng cách và đúng chỗ.	- Ví dụ: 1,2 (SKKN trang 14, 15)Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	Đây là phương pháp khá mới mẻ đối với việc dạy đọc hiểu trong tiết Tập đọc, nhưng đây là một phương tiện có hiệu quả, là phương pháp rất cần thiết của việc rèn luyện kỹ năng đọc hiểu, giúp HS có năng lực ngôn ngữ và phát triển tư duy. Khi sử dụng phiếu cần thao tác nhịp nhàng theo từng bước. 	- Ví dụ 1,2,3 (SKKN trang 17, 18)	3.4. Phương pháp sử dụng phiếu bài tậpHướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	3.5. Tách những câu hỏi mang tính chất khái quát thành câu hỏi nhỏ hoặc gợi dẫn bằng câu hỏi phụ	Sử dụng với những câu hỏi bao quát nội dung cả đoạn.	- Ví dụ: 1,2 (SKKN trang 19)Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	3.6. Tổ chức dạy học theo nhóm, theo cặp.	Khi dạy học theo nhóm, theo cặp, GV cần tập trung để bao quát lớp thật tốt. Khi chuẩn bị bài: tìm ra các bài tập, các nhiệm vụ phù hợp với trình độ HS thì hiệu quả sẽ cao.	- Ví dụ: 1,2,3 (SKKN trang 21, 22)Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	 3.7. Sử dụng trò chơi học tập	Trò chơi học tập không chỉ nhằm giải trí mà còn góp phần củng cố tri thức, kỹ năng học tập cho HS. Khi sử dụng hình thức này GV cần thực hiện đủ theo các bước và bao quát lớp thật tốt.	- Ví dụ 1,2 (SKKN trang 24)Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 53. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.	Nói tóm lại GV không chỉ là người truyền đạt kiến thức có sẵn mà còn là người định hướng, hướng dẫn, tổ chức cho HS tự học, phát triển tư duy và hứng thú học tập. Để HS tự tìm hiểu, khám phá ra những điều chưa biết, tự mình tìm ra kiến thức mới.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 54. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM	Sau khi áp dụng các giải pháp mới thì chất lượng đọc hiểu của HS được nâng lên rõ rệt. (Kết quả khảo sát cụ thể trang 30 SKKN). Kết quả này đã được BGH, tổ chuyên môn kiểm chứng và công nhận. 	Với phương pháp và hình thức dạy học rất linh hoạt cho từng câu hỏi ở từng bài khác nhau, GV đã trú trọng rèn kỹ năng đọc hiểu cho HS, HS thì hứng thú tự tìm ra kiễn thức, lớp học lại sinh động.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5Phần III: Kết luận và kiến nghị	1. KẾT LUẬN	Sáng kiến kinh nghiệm đã đưa ra một số thao tác mới đó là: kết hợp nhiều phương pháp và hình thức tổ chức dạy học khác nhau cho từng câu hỏi. Nhưng muốn thực hiện tốt phương pháp này đòi hỏi người GV phải có trình độ nhất định về kiến thức và linh hoạt sáng tạo trong việc vận dụng phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Đồng thời phải phù hợp với khả năng nhận thức của HS.	Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	1. KẾT LUẬN	 SKKN đã được áp dụng trong phạm vi cấp trường và đạt hiệu quả cao. Có thể áp dụng rộng rãi trong phạm vi cấp huyện và tất cả các trường thuộc khu vực trung du, đồng bằng.	Khi sử dụng SKKN cần đảm bảo: Dạy đúng quy trình, đúng phương pháp bộ môn. Sử dụng đúng nội dung câu hỏi, bài tập trong SGK. Tuy áp dụng các biện pháp mới như trong sáng kiến này nhưng phải đảm bảo đi đúng hướng câu hỏi đó.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	2. KIẾN NGHỊ	Các nhà giáo hãy mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của mình nhất là ở bậc Tiểu học, chuẩn bị tốt khả năng nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt cho HS, để các em có điểm tựa học tốt các môn học khác và tiếp tục học lên các lớp trên. 	Các nhà quản lý giáo dục nên tổ chức nhiều các buổi giao lưu sinh hoạt chuyên đề với các trường trong và ngoài huyện, tạo điều kiện để sáng kiến được đưa ra thảo luận và xây dựng thêm tại các buổi SHCM trường và liên trường.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết tập đọc lớp 5	Bằng những hiểu biết của bản thân, thông qua quá trình nghiên cứu và học hỏi ở bạn bè đồng nghiệp; qua thực tế giảng dạy ở trường Tiểu học Cao Xá, tôi đã hoàn thành SKKN “Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nhằm rèn kỹ năng đọc hiểu trong tiết Tập đọc lớp 5”. Tuy nhiên cũng sẽ không tránh khỏi những tồn tại về nội dung và cách trình bày. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các bạn bè đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo để sáng kiến được hoàn thiện và thiết thực hơn. Xin trân trọng cảm ơn!KÍNH CHÚCCÁC QUÝ VỊ ĐẠI BIỂU, CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎECHÚC HỘI NGHỊ THÀNH CÔNG RỰC RỠXin trân trọng cảm ơn!