Bồi dưỡng học sinh giỏi lớp 5 môn Tiếng Việt - Đề số 4

ĐỀ 4
Câu 1: Xếp các từ sau thành những cặp từ trái nghĩa: cười, gọn gàng, mới, hoang phí, ồn ào, khéo, đoàn kết, nhanh nhẹn, cũ, bừa bãi, khóc, lặng lẽ, chia rẽ, chậm chạp, vụng, tiết kiệm.
Câu 2: Tạo 2 từ ghép có nghĩa phân loại, 2 từ ghép có nghĩa tổng hợp, 1 từ láy từ mỗi tiếng sau: nhỏ, sáng, lạnh.
Câu 3: Từ mỗi câu dưới đây, hãy viết lại thành 2 câu có 2 trạng ngữ chỉ tình huống khác nhau của sự việc (thời gian, nơi chốn, mục đích, nguyên nhân,):
	a/ Lá rụng nhiều.
	b/ Em học giỏi.
Câu 4: Chữa lại mỗi câu sai ngữ pháp dưới đây bằng 2 cách: thêm từ ngữ, bớt từ ngữ.
	a/ Trên khuôn mặt bầu bĩnh, hồng hào, sáng sủa.
	b/ Để chi đội 5A trở nên vững mạnh, dẫn đầu toàn liên đội.
	c/ Qua bài thơ bộc lộ tình yêu quê hương đất nước sâu nặng.
Câu 5: 
BÓNG MÂY
Hôm nay trời nắng như nung
Mẹ em đi cấy phơi lưng cả ngày
Ước gì em hóa đám mây
Em che cho mẹ suốt ngày bóng râm.
 (Thanh Hào)
	Đọc bài thơ trên, em thấy được những nét gì đẹp về tình cảm của người con đối với mẹ?
Câu 6: Em đã từng được cha mẹ (hoặc bạn bè, người thân) tặng cho em một món quà nhân ngày sinh nhật (hoặc ngày lễ, tết,). Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 20 dòng) tả lại món quà đó và nêu cảm nghĩ của em.
GIẢI ĐÁP – GỢI Ý
________________
Câu 1: Xếp đúng 8 cặp từ trái nghĩa:
	- cười – khóc;
	- gọn gàng – bừa bãi;
	- mới – cũ;
	- hoang phí – tiết kiệm;
	- ồn ào – lặng lẽ;
	- khéo – vụng;
	- đoàn kết – chia rẽ;
	- nhanh nhẹn – chậm chạp.
Câu 2: Từ mỗi tiếng: nhỏ, sáng, lạnh tìm đúng 2 từ ghép có nghĩa phân loại, 2 từ ghép có nghĩa tổng hợp, 1 từ láy – (tổng hợp cộng 15 từ). Ví dụ:
Tiếng
Từ ghép có nghĩa PL
Từ ghép có nghĩa TH
Từ láy
nhỏ
nhỏ xíu, nhỏ tí
nhỏ bé, nhỏ xinh
nhỏ nhắn
sáng 
sáng choang, sáng rực
sáng trong, sáng tươi
sáng sủa
lạnh
lạnh ngắt, lạnh tanh
lạnh giá, lạnh buốt
lạnh lẽo
Câu 3: Thêm trạng ngữ đúng yêu cầu (2 câu có 2 trạng ngữ chỉ các tình huống khác nhau), ví dụ:
a) Lá rụng nhiều 	+ Vào mùa thu, lá rụng nhiều.
 (TN chỉ thời gian)
	+ Ngoài sân, lá rụng nhiều.
	(TN chỉ nơi chốn)
b) Em học giỏi 	+ Năm nay, em học giỏi.
	(TN chỉ thời gian)
	+ Nhờ chăm chỉ, em học giỏi.
	(TN chỉ nguyên nhân)
Câu 4: Chữa lại mỗi câu sai bằng 2 cách: thêm từ ngữ, bớt từ ngữ. Ví dụ:
Câu
Chữa theo cách bớt từ ngữ
Chữa theo cách thêm từ ngữ
a
Khuôn mặt bầu bĩnh, hồng hào, sáng sủa.
Khuôn mặt bầu bĩnh, hồng hào, sáng sủa, một nụ cười nở đẹp như hoa.
b
Chi đội 5A trở nên vững mạnh, dẫn đầu toàn liên đội.
Chi đội 5A trở nên vững mạnh, dẫn đầu toàn liên đội, mỗi đội viên phải cố gắng đạt nhiều thành tích tốt.
c
Bài thơ bộc lộ tình yêu quê hương đất nước sâu nặng.
Bài thơ bộc lộ tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, ta càng hiểu thêm tấm lòng đẹp đẽ của tác giả.
Câu 5: nêu rõ được những nét đẹp về tình cảm của người con đối với mẹ qua bài thơ Bóng mây:
	- Thương mẹ phải làm việc thật vất vả: phơi lưng đi cấy cả ngày dưới trời nắng nóng (nắng như nung).
	- Ước mong được góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: hóa thành đám mây để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó là tình thương vừa sâu sắc vừa rất cụ thể và thiết thực của người con đối với mẹ.
Câu 6: Bài viết có độ dài tối thiểu khoảng 20 dòng, viết đúng thể loại bài văn miêu tả. Nội dung đáp ứng được các yêu cầu:
	- Tả rõ những nét nổi bật về món quà được nhận (có thể là đồ vật hay con vật). Chú ý: tả đồ vật hay con vật đều phải chú trọng đến đặc điểm về hình dáng, đặc điểm cụ thểriêng đối với con vật hoặc đồ vật được cấu tạo bằng máy móc (chuyển động được), cần chú ý tả một vài hoạt động chính.
	- Nêu rõ cảm nghĩ của bản thân về món quà đó (có thể kết hợp qua việc tả thái độ của mình khi nhận được món quà, tình cảm và lòng biết ơn đối với người đã tặng cho mình món quà đó).
	- Diễn đạt rõ ý, dùng từ đặt câu đúng, viết câu không sai ngữ pháp và chính tả, trình bày sạch sẽ.