Giáo án Khoa học: Đá vôi

Khoa học
Đá vôI
I. Mục tiêu: Giúp học sinh biết:
- Nêu được một số tính chất của đá vôi và công dụng của đá vôi.
- Quan sát, nhận biết đá vôi
II. Chuẩn bị đồ dùng:
Một vài mẫu đá vôi, đá cuội, giấm chua hoặc a – xít loãng
 Sưu tầm các thông tin, tranh ảnh về các dãy núi đá vôi và hang động cũng như ích lợi của đá vôi .
III. Các hoạt động daỵ học : 
Hoạt độngdạy
Hoạt động học
1. Kiểm tra bài cũ: ( 4’)
+ Nêu tính chất của nhôm và hợp kim nhôm?
+ Nhôm và hợp kim nhôm dùng để làm gì? Cần lưu ý gì khi sử dụng các đồ dùng bằng nhôm?
- GV nhận xét - ghi điểm.
- 2 HS trả lời, hs khác bổ sung.
2. Bài mới:
 a. Giới thiệu bài: ( 1’)
Qua kiểm tra cô thấy các em đã nắm được bài cũ. Tiết học hôm nay các em sẽ học về đá vôi. Đá vôi có những tính chất gì, công dụng và cách nhận biết ra sao, bây giờ chúng ta cùng tìm hiều. 
Đây là hình ảnh minh hoa về đá vôi. 
GV: Đỏ vụi là một loại đỏ trầm tớch, thành phần húa học chủ yếu là khoỏng chất canxit . Đỏ vụi ớt khi ở dạng tinh khiết, mà thường bị lẫn cỏc tạp chất như đỏ phiến silic, đỏ mỏc ma cũng như đất sột, bựn và cỏt, Nờn nú cú màu sắc từ trắng đến màu tro, xanh nhạt, vàng và cả màu hồng sẫm, màu đen.
Chuyển: Vừa rồi cỏc em đó cú những hiểu biết ban đầu về đỏ vụi. Bõy giờ chỳng ta cựng tỡm hiểu về một sụ vựng nỳi đỏ vụi ở nước ta.
HĐ1: Tìm hiểu về một số vùng núi đá vôi ở nước ta (10’)
- Cỏc em hóy quan sỏt hỡnh ở trang 54 trong SGK và nờu tờn những vựng nỳi đỏ vụi đú.
+ Em cũn biết vựng nào trờn đất nước ta cú nhiều đỏ vụi và nỳi đỏ vụi?
Cỏc em vừa kể ra được rất nhiều vựng cú đỏ vụi và nỳi đỏ vụi trờn đất nước ta. Cụ sẽ giới thiệu thờm cho cỏc em biết.
 Đõy là bản đồ tự nhiờn của đất nước ta. Màu tớm là kớ hiệu nỳi trung bỡnh và nỳi thấp đỏ vụi. Cỏc em hóy chỳ ý quan sỏt màu tớm trờn bản đồ tập trung phần lớn ở phớa Bắc và một số tỉnh miền Trung. Đõy là những nơi cú nhiều nỳi và hang động đỏ vụi nổi tiếng như: Động Hương Tớch (Hà Tõy), Bớch Động (Ninh Bỡnh), Động Phong Nha-Kẻ Bàng (Quảng Bỡnh) và cỏc hang động khỏc ở Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), nỳi Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng), Thạch Động (Hà Tiờn), cú những hang động cũn được cụng nhận là di tớch lịch sử như Hang Pắc Bú (Cao Bằng), vựng cú nhiều nỳi đỏ vụi như tỉnh Ninh Bỡnh và nhiều tỉnh khỏc.
- Hải Phũng – Thành phố của chỳng ta là nơi cú nhiều nỳi đỏ vụi. Em cú biết những nỳi đó vụi đú ở đõu khụng?
GV chốt: Ở nước ta được cú nhiều vựng nỳi đỏ vụi với cỏc hang động là những thắng cảnh nổi tiếng được unesco cụng nhận là di sản thế giới, cú những nơi cũn là di tớch lịch sử của dõn tộc ta . 
- Cỏc em vừa xem một số hỡnh ảnh về nỳi và hang động đỏ vụi. Em thấy nỳi và hang động đỏ vụi như thế nào?
Chuyển: Nỳi đỏ vụi ở nước ta với nhiều hang động đẹp, kỡ thỳ. Vỡ sao những những nỳi và hang động đỏ vụi lại cú những hỡnh thự kỡ thỳ như vậy. Đú chớnh là do tớnh chất của đỏ vụi. Chỳng ta cựng chuyển sang hoạt động 2 
HĐ2: Tìm hiểu tính chất của đá vôi. (30’)
- Ở hoạt động này cụ sẽ chia lớp thành ba nhúm. Cả lớp điểm danh theo thứ tự 1, 2, 3 bắt đầu từ trỏi sang phải.
- Cỏc bạn số 1 vào nhúm 1, số 2 vào nhúm 2, số 3 vào nhúm 3.( GV phỏt biển tờn nhúm)
- Mỗi nhúm tự cử nhúm trưởng để điều hành thảo luận, thư kớ ghi lại kết quả, bỏo cỏo viờn là người bỏo cỏo kết quả thảo luận, bạn trực nhật làm nhiệm vụ nhận trả đồ thớ nghiệm.
 - Ai là nhúm trưởng?
 - Thư kớ đõu?
 - Bỏo cỏo viờn là ai?
 - Những bạn nào là trực nhật ?
- Đõy là một khối đỏ vụi. 
Gv Giao việc: Bằng hiểu biết ban đầu, mỗi em hóy ghi lại những điều mỡnh biết về tớnh chất của đỏ vụi vào vở thớ nghiệm. Sau đú, em hóy thảo luận với cỏc bạn trong nhúm mỡnh để đưa ra ý kiến chung thống nhất về tớnh chất của đỏ vụi và ghi vào giấy. Thời gian làm việc cỏ nhõn là 2 phỳt, thời gian thảo luận là 3 phỳt. 
- Cụ vừa đưa ra mấy nhiờm vụ. Hóy nhắc lại những nhiệm vụ đú.
Sau đõy mời bạn trực nhật lờn lấy đồ dựng. 
- Gừ hiệu lện thời gian làm việc cỏ nhõn. Thời gian làm việc cỏ nhõn đó hết, thời gian thảo luận bắt đầu.
- Hết thời gian thảo luận. Cỏc nhúm lờn dỏn và trỡnh bày kết quả thảo luận của nhúm mỡnh.
Trờn đõy là ý kiến ban đầu của ba nhúm về tớnh chất của đỏ vụi. Nhỡn vào kết quả này em thất cú điểm gỡ chung?
Ngoài ra mỗi nhúm cũn cú điểm gỡ riờng?
Ngoài những ý kiến trờn, em cũn cú điều gỡ thắc mắc về tớnh chất của đỏ vụi thỡ hóy đặt ra những cõu hỏi núi lờn thắc mắc đú.
- Ghi lại cỏc cõu hỏi theo nhúm. Cỏc cõu hỏi của cỏc em đư ra cụ thấy đều hỏi về hai vấn đề. Đặt cõu hỏi chung cho vấn đề thứ nhất?
Cõu hỏi cho vấn đề thứ hai là gỡ?
- Vấn đề thứ hai cỏc em sẽ giải quyết sau. Bõy giờ tập trung giải quyết vấn đề thứ nhất. Nờu lại cõu hỏi chung của vấn đề thứ nhất.
- Trả lời được cõu hỏi này cú nghĩa là cỏc em đó cú thể tự mỡnh trả lời cỏc cõu hỏi thắc mắc trước đú đó nờu ra.
- Vậy làm thế nào để trả lời cõu hỏi này cỏc em hóy đề xuất phương ỏn giải quyết.
- Cỏc em đó đưa ra nhiều cỏch giải quyết nhưng ở bài này phương phỏp thớ nghiệm giỳp chỳng ta nhận biết rừ ràng nhất về tớnh chất của đỏ vụi. Sau đõy chỳng ta cựng làm hai thớ nghiệm.
TN1: 
- Nguyờn liệu: Đỏ vụi, đỏ cuội
- Cỏch tiến hành: Cọ xát một hòn đá vụi vào một hòn đá cuội. Sau đú quan sỏt chỗ bị cọ xỏt ở hai hũn đỏ và mụ tả hiện tượng xảy ra rồi rỳt ra kết luận về tớnh cứng của đỏ vụi so với đỏ cuội.
TN2: 
- Nguyờn liệu: Đỏ vụi, đỏ cuội, a xớt loóng hoặc giấm chua.
- Cỏch tiến hành: Nhỏ vài giọt a xớt loóng hoặc giấm chua lờn một hũn đỏ vụi và một hũn đỏ cuội. Sau đú quan sỏt và mụ tả hiện tượng xảy ở hai hũn đỏ rồi rỳt ra kết luận.
- Để giỳp cỏc em làm thớ nghiệm chỳng ta cựng theo dừi đoạn băng. 
- Mời cỏc bạn trực nhật lờn lấy đồ thớ nghiệm.
Thời gian làm thớ nghiệm và thảo luận nhúm trong 5 phỳt.
- Qua việc làm thớ nghiệm, cỏc em hóy đối chiếu kết quả thu được với những hiểu biết ban đầu về tớnh chất của đỏ vụi nờu trờn, em cú nhận xột gỡ?
Chốt: - Vậy bõy giờ em đó biết đỏ vụi cú những tớnh chất gỡ?
Sau khi tỡm hiểu được tớnh chất của đỏ vụi em đó cú thể trả lời những thắc mắc nờu trờn chưa?
 Nhờ cú tớnh chất bị a xit bào mũn mà những nỳi đỏ vụi và hang động đỏ vụi cú hỡnh thự kỡ thỳ rất kỡ vĩ, sống động. Nhờ cú tớnh chất khụng cứng lắm nờn đỏ vụi được dựng để chế tỏc ra nhiều vật dụng rất hữu ớch. Chỳng ta sẽ cựng tỡm hiểu về cụng dụng của đỏ vụi ở phần sau. Tiết học dừng lại tại đõy.
- MH
- MH
- HS nhỡn sỏch nờu (2 HS)
- Ninh Bỡnh, Động Hương Tớch (Chựa Hương), Cỏt Bà (Hải Phũng), Cao Bằng...
- Thủy nguyờn, An Lóo, Cỏt Bà
- MH
- Thuỷ Nguyờn, An Lóo, Cỏt Bà
- Đẹp, kỡ thỳ, nhiều hỡnh thự, hung vĩ....
- Lớp trưởng hụ, cả lớp điểm danh
- Di chuyển về vị trớ của nhúm mỡnh
- Cỏc nhúm giơ tay.
- Cả lớp cựng quan sỏt
- 1 HS nờu lại 2 nhiệm vụ.
- Trưc nhật lờn lấy đỏ và giấy, bỳt dạ.
- 3 nhúm cựng lờn dỏn sau đú từng nhúm trỡnh bày. ( Hiểu biết ban đầu của nhúm em về đỏ vụi là....)
Nhúm 1:
Đỏ vụi cứng, khụng thấm nước, đạp thỡ vỡ vụn
Nhúm 2: Đỏ vụi khụng thấm nước, cú màu trắng, xanh, xỏm, cứng, đẽ đập vỡ
Nhúm 3:
Đỏ vụi rất cứng, bị nước mưa bào mũn
- 1 HS nờu: Điểm chung của cả ba nhúm là: Đỏ vụi cứng, đạp thỡ dễ vỡ.
- 1 HS nờu: Điểm riờng là: Nhúm 1 và nhúm 2 cho rằng đỏ vụi khụng thấm nước. Nhúm 3 cho rằng đỏ vụi bị nước mưa bào mũn.
- HS nờu cỏc cõu hỏi: 
+ Vỡ sao nỳi đỏ vụi lại cú nhiều hỡnh thự kỡ dị?
+ Phấn viết bảng cú phải được làm từ đỏ vụi khụng?
+ Làm thế nào để biết một hũn đỏ cú phải là đỏ vụi khụng?
+ Đỏ vụi khỏc với đỏ khỏc ở điểm nào?
+ Vụi ăn trầu cú phải là từ đỏ vụi khụng?
+ Nhụm thỡ bị a – xớt ăn mũn, thế đỏ vụi cú bị a xớt ăn mũn khụng?
- Tớnh chất của đỏ vụi là gỡ? Đỏ vụi cú những tớnh chất gỡ?
- Đỏ vụi dựng để làm gỡ?
- Đỏ vụi cú những tớnh chất gỡ?
- Làm thớ nghiệm, đọc sỏch bỏo, tra cứu trờn mạng, ...
Thí nghiệm
Mô tả hiện tượng
Kết luận 
1.Cọ xát một 
hòn đá vào một
hòn đá cuội
- Trên mặt đá vôi, chỗ cọ sát vào đá cuội bị mài mòn.
- Trên mặt đá cuội, chỗ cọ sát vào đá vôi có màu trắng do đá vôi vụn ra dính vào.
Đá vôi mềm hơn đá cuội 
(đá cuội cứng hơn đá vôi)
2.Nhỏ vài giọt 
giấm( a-xít).
Khi cho giấm chua (hoặc a xít loãng):
+ Trên hòn đá vôi có sủi bọt và có khí bay lên.
+ Trên hòn đá cuội không có phản ứng gì
- Đá vôi tác dụng với giấm 
(hoặc a xít loãng) tạo thành chất khác và khí các-bô-níc sủi lên.
- Đá cuội không có phản ứng với a xít.
- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệmvà giải thích kết quả thí nghiệm
của nhóm mình.
+ Lỳc đầu em cho rằng đó vụi rất cứng nhưng đỏ cuội cũn cứng hơn đỏ vụi.
+ Em cũn biết đỏ vụi cũng cú tỏc dụng với a xớt.
- Đỏ vụi khụng cứng lắm. Dưới tỏc dụng của a-xit thỡ đỏ vụi bị sủi bọt.
- HS đọc ghi nhớ SGK
- HS đọc từng cõu hỏi và trả lời