Giáo án Luyện từ và câu 5 - Tiết học 13: Từ nhiều nghĩa

 Luyện từ và câu - Tiết 13 
 TỪ NHIỀU NGHĨA 
 I. Mơc tiªu:
 - Hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa, nghĩa gốc và nghĩa chuyển trong từ nhiều nghĩa; mối quan hệ giữa chúng 
 - Phân biệt được đâu là nghĩa gốc, đâu là nghĩa chuyển trong một số câu văn. Tìm được một số ví dụ về nghĩa chuyển của một số từ (là danh từ) chỉ bộ phận cơ thể người và động vật 
 ii. ®å dïng d¹y - häc: 
 iii. c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc:
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
4’
1. KiĨm tra bµi cị: 
+Yêu cầu 2 HS đặt câu để phân biệt nghĩa của 2 cặp từ đồng âm 
+ GV nhận xét, ghi điểm. 
+2 HS lên đặt câu trên bảng lớp 
1’
2. Bµi míi:
a/Giới thiệu bài :
14'
b/ Nhận xét :
*HĐ1: Hướng dẫn HS làm BT1 
+ Cho HS đọc yêu cầu bài tập1
+ GV giao việc : Bài tập cho 2 cột. Một cột là từ, một cột là nghĩa, nhưng còn xếp không tương ứng. Nhiệm vụ của các em là tìm và nối nghĩa tương ứng với từ mà nó thể hiện 
+GV nhận xét và chốt lại lời giải đúng
*HĐ2: Hướng dẫn HS làm BT2 
+ Cho HS đọc yêu cầu BT 
+HD cách làm và cho HS làm bài theo cặp
+Yêu cầu trình bày kết quả 
+ GV nhận xét và chốt lại kết quả đúng
*HĐ3: Hướng dẫn HS làm BT3
( Cách tiến hành như BT2)
+ 1 HS đọc to, lớp đọc thầm 
+ 2 HS lên làm trên phiếu 
+ HS còn lại dùng viết chì nối trong SGK và phát biểu:
*Lêi gi¶i: tai - nghÜa a 
 r¨ng - nghÜa b 
 mịi - nghÜa c.
 +1 HS đọc, lớp đọc thầm 
+HS làm việc theo cặp 
+ Đại diện cặp trình bày 
Lêi gi¶i:
 .R¨ng cđa chiÕc cµo kh«ng dïng ®Ĩ nhai nh­ r¨ng ng­êi vµ ®éng vËt
.Mịi cđa chiÕc thuyỊn kh«ng dïng ®Ĩ ngưi ®­ỵc.
.Tai cđa c¸i ©m kh«ng dïng ®Ĩ nghe ®­ỵc
+ Lớp nhận xét
+HS làm bài và trình bày kết quả:
+ GV chốt lại lời giải đúng 
.Nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ răng có cùng nét nghĩa: chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều thành hàng 
.Nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ mũi có cùng nét nghĩa: chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước 
.Nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ tai có cùng nét nghĩa chỉ bộ phận ở bên chìa ra (hình giống như cái tai)
1'
c/Ghi nhớ 
+ Cho HS đọc phần ghi nhớ 
_ Có thể cho HS tìm ví dụ ngoài ví dụ trong SGK (hoặc lấy ví dụ trong SGK để minh họa cho nôïi dung được ghi nhớ) 
+ 2 HS đọc cả lớp đọc thầm 
13’ 
d/Luyện tập 
*HĐ1: Cho HS làm BT1 
+ Cho HS đọc yêu cầu của BT 
+ GV giao việc
+Yêu cầu HS làm bài (GV dán 2 phiếu đã chuẩn bị BT1 lên bảng lớp )
+ Cho HS trình bày kết quả 
+GV nhận xét và chốt lại ý đúng 
*HĐ2: Hướng dẫn HS làm BT2 
+ Cho HS đọc yêu cầu của BT2
+ GV giao việc: BT cho một số từ chỉ các bộ phận cơ thể người: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng. Nhiệm vụ của các em là tìm một số ví dụ và nghĩa chuyển của một số từ đó 
+ Cho HS làm bài 
+ Cho HS trình bày kết quả 
+ GV nhận xét , chốt lại ý đúng 
+ 1 HS đọc to, lớp dọc thầm +HS làm việc cá nhân, mỗi em dùng viết chì gạch một gạch dưới từ mang nghĩa gốc, gạch 2 gạch dưới từ mang nghĩa chuyển vaØ phát biểu
 1 HS đọc to, lớp đọc thầm
+ HS làm bài cá nhân, sau đó tiếp nối nhau đọc các từ tìm được. VD:
+l­ìi: l­ìi liỊm, l­ìi h¸i...
+miƯng: miƯng b¸t, miƯng hị,..
+cỉ: cỉ chai, cỉ lä, cỉ b×nh,...
+tay: tay ¸o, tay ghÕ,...
+l­ng: l­ng ®åi, l­ng ®ª,... 
2'
3 .Củng cố dặn dò 
+Y/c HS nhăùc lại nội dung cần ghi nhớ 
+ GV nhận xét tiết học
+Dặn chuÈn bÞ bµi: LuyƯn tËp vỊ tõ nhiỊu nghÜa
+2 HS lần lượt nhắc lại