Giáo án Luyện từ và câu - Tiết 13: Từ nhiều nghĩa

Luyện từ và câu
Tiết 13: TỪ NHIỀU NGHĨA
I. Mục tiêu:
	- Nắm được kiến thức sơ giản về từ nhiều nghĩa (Ghi nhớ)
	- Nhận biết được những từ mang nghĩa gốc, từ mang nghĩa chuyển trong các câu văn có dùng từ nhiều nghĩa (BT1, mục III); tìm được ví dụ về sự chuyển nghĩa của 3 trong 5 từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật (BT2)
	- HS khá, giỏi làm được toàn bộ BT2 (mục III)
II. Đồ dùng dạy – học:
	GV: SGK
	HS: SGK, vở luyện từ và câu
III. Các hoạt động dạy – học:
	1. Khởi động: (1’)
	2. Kiểm tra bài cũ: (5’)
	- Sử dụng từ động âm để làm gì? Có tác dụng như thế nào?
	- Đặt hai câu có sử dụng từ đồng âm?
	- Nhận xét, ghi điểm
	3. Bài mới:
	a. Giới thiệu bài: (1’) Giới thiệu trực tiếp
	b. Các hoạt động dạy – học: (26’)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
I. Phần nhận xét:
Bài 1
- HS đọc 
- HS làm bài
- HS và GV nhận xét, kết luận: Trong quá trình sử dụng, các từ này còn được gọi tên cho nhiều sự vật khác và mang thêm những nét nghĩa mới – nghĩa chuyển
Bài 2
- HS đọc
- HS giải thích
- HS và GV nhận xét, kết luận: Những nghĩa này hình thành trên cơ sở nghĩa gốc của các từ răng, mũi, tai (Bài 1), ta gọi đó là nghĩa chuyển
Bài 3
- HS đọc
- HS thảo luận nhóm đôi
- HS phát biểu
- HS và GV nhận xét, kết luận: Bài 2, 3 giúp cho ta thấy mối quan hệ của từ nhiều nghĩa vừa khác, vừa giống – phân biệt với từ đồng âm 
II. Ghi nhớ: 
- Thế nào là từ nhiều nghĩa?
III. Luyện tập
Bài 1 (Y)
- HS đọc bài
- 1gạch nghĩa gốc, 2 gạch nghĩa chuyển
- HS và GV nhận xét 
Bài 2
- HS thảo luận nhóm
- HS báo cáo
- HS và GV nhận xét
- HS đọc
- Răng – b, mũi – c, tai – a. Đây là nghĩa gốc
- HS nhận xét
- HS đọc
+ Răng cào – răng cào không dùng để nhai như răng người, động vật
+ Mũi thuyền – mũi thuyền nhọn, dùng để rẽ nước, không dùng để thở, ngửi
+ Tai ấm – giúp dùng để rót nước, không dùng để nghe
- HS đọc
+ Răng: chỉ nhọn, sắt
+ Mũi: chỉ bộ phận đầu nhọn
+ Tai: chỉ bộ phận ở bên chìa ra
- HS nhận xét
- 2-3 HS đọc ghi nhớ
- HS đọc
- 3HS làm
- HS nhận xét
- Nhóm thảo luận
- Nhóm báo cáo
- HS nhận xét
IV. Củng cố: (1’)
	- Thế nào là từ nhiều nghĩa?
V. Hoạt động nối tiếp: (1’)
	- Nhận xét tiết học
	- Về xem lại bài làm hoàn thành bài tập 2.
	- Chuẩn bị bài cho tiết sau “Luyện tập từ nhiều nghĩa”